www.baabar.mn | Шилдэг нийтлэлчдийн клуб

Монгол хүн нэг л болохгүй байна

Баярхүү 3 өдрийн өмнө 6161 0

АРГАЛЬ УГАЛЗ- ХОВОРДСОН ЭРДЭНЭ

Батсүх 4 өдрийн өмнө 3670 0

Хэрэв манай оронд олон нийтийн болон төр засгийн анхаарлыг хамгийн их татдаг зэрлэг амьтдыг шалгаруулах санал хураавал цоохор ирвэс түрүүлэх нь мэдээж. Тэрбээр гайхалтай гоё чамин агаад нууцлаг амьдралтай амьтан. Тахь удаах байранд, түүний араас саарал чоно, цагаан зээр, мазаалай тус тус дараалж орно. Харин аргаль угалзыг тэр болгон ойшоож үзэхгүй өнгөрөөнө.

Биньямин Нетаньяху–Энэ цаг үеийн түүхэн баатар

Баярхүү 6 өдрийн өмнө 7365 0

Бид энэ дайнд гурван зорилго тавьж байна. 1) ХАМАС-ыг устгах, 2) Барьцаалагдсан хүмүүсийг буцааж авах, 3) Цаашид Газын зурвас Израильд аюул занал учруулахгүй байхыг баталгаажуулах. Энэ гурван зорилгыг биелүүлэхэд хэн ч бидэнд саад болохгүй –Б.Нетаньяху Газад хийсэн мэдэгдэл.

Мүраками Харүкийг унших албатай юу

NEPKO 6 өдрийн өмнө 6034 0

Мүракамигийн бүх зохиол нэг бол орчин үеийг, эсвэл хүн төрөлхтний ирээдүйн тухай өгүүлдэг. Үүнийгээ гайхалтай тодорхой харуулна. Зарим бүтээлийг нь нийгэмд өгч буй сануулга, бошго гэхэд хилстэхгүй.

КИРИЛ МОНГОЛ БИЧГИЙН ДАВУУ БА ДУТАГДАЛТАЙ ТАЛ

Баабар 8 өдрийн өмнө 24426 0

Юун түрүүн хүн амын дийлэнхийг эзэлдэг халх аялгуунд түшиглэсэн энэ бичиг нь БНМАУ-д амьдран суудаг олон ястны хэл аялагыг нэг хэл бичигт нэгтгэснээр Монголын хүн амыг нэг нэйшн стэйт болгоход чухал үүрэг гүйцэтгэсэн. Герман хэлний олон аялга хэллэгийг хох дойч аялга руу нэгтгэсэн ба үүнд нь ном зохиол, хэвлэл мэдээлэл, радио зурагт асар том үүрэг гүйцтгэсэн. Англи хэл ч мөн ялгаагүй ХХ зууны даяаршлын хүчээр квин инглиш аялага руу нийтийг түлхсэн. Бараг биенээ ойлголцдоггүй италийн олон аялагыг флорэнц аялагаар нэгдэн, итали хэл шинээр бий болгожээ. 1960-аад оноос Хятадад пининь аялага тэмдэгтийг албан ёсны болгосноор биенээ ойлголцох асар том дэвшил болсон. Яг үүнтэй адил кирил монгол бичиг ийм үүрэг гүйцэтгэсэн юм.

Атаархлаа шударга ёс гээд ойлгочихсон 10 хувь

Баярхүү 10 өдрийн өмнө 4531 0

Иерусалимын бороотой өвөл

Баярхүү 12 өдрийн өмнө 5928 0

Роалл Дал: Хүүхдийн зохиолын хаан

NEPKO 13 өдрийн өмнө 3543 0

Өнгөрсөн зууны шилдэг хүүхдийн зохиолч хэн бэ гэвэл таны санаанд Ж.К.Роулинг орох болов уу. Ж.К.Роулинг багачуудад зориулсан сургамжит үлгэр бичээгүй, тэгээд ч уншигчид нь өсвөр насныхан. Зарим хүн Астрид Линдгренийг гэж магадгүй, байж болно. Манайхан киног нь үзсэн ч номыг нь хараахан уншаагүй Роал Далд “Хүүхдийн шилдэг зохиолч” гэдэг алдар зүй ёсоор оногдоно гэж уран зохиолын ертөнц үздэг билээ.

Mongolian Empire and Tibetan Buddhism

Удо Б. Баркманн 14 өдрийн өмнө 2562 1

The history of relations between the Mongols and Tibetan Buddhism or Lamaism is an important part of Mongolian cultural history. This article examines the relationship between this religion and the Mongol Empire.

ЗЭЭЛДМЭЛ СОДОН ҮГ

Баабар 15 өдрийн өмнө 41766 0

Монгол хэлэнд нэвтэрсэн зээлдмэл үгийн тайлбар толь номоо ийнхүү туурвиж дууслаа. Зээлдсэн үгсийг нэлээд хэдэн жилийн өмнөөс цуглуулж эхэлсэн ба эцэст нь нэгтгэж бүтээл болгохоор жил гаруйн хөдөлмөр зарцуулав. Энэ тольд өнөөгийн дундаж монгол сэхээтэн ойлгодог, хэрэглэдэг таван мянга орчим зээлдмэл үг сонгож, аль хэлнээс гарвалтай, цаашлаад ямар хэлнээс угшилтай зэргийг тодорхойлов. Улмаар үгийн шууд утга нь юу гэж байсан хийгээд монгол хэлэнд нэвтрэхдээ ямар утга агуулах болсныг тодруулах оролдлого хийлээ. Зээлдмэл үгийн уг сурвалж нь уг хэлээрээ хэрхэн бичигддэгийг эхээр нь олж тавьсан. Иймээс зөвхөн үсгийн тэмдэгт гэхэд латин, герег, кирил, хятад ба япон ханз, солонгос, санскрит, араб ба перс, руин зэрэг арав гаруй төрлийн үсэг тэмдэгтээс бүрдэв.

Д.Сүрэнчимэг: Нэгэн зууны түүхийг бүтээгчдийг удирдана гэдэг их хариуцлага

Ганчимэг 15 өдрийн өмнө 6557 0

Удирдлагын академийн захирал, доктор, дэд профессор Д.Сүрэнчимэгийг энэ удаа ковер зочноороо урьж ярилцлаа. Удахгүй тус сургуулийн 100 жилийн ой болно. Хийсэн ажилтай, хэлэх үгтэй энэ чамбай захирал бүсгүйн ертөнц надад маш их таалагдсан. Бидний үеийнхний туулсан амьдрал, цаг үеийн ороо бусгаа дундуур тал талд алхсан тавилан тэр чигээрээ танил байлаа.

Амаржаргалын ГАНСҮХ “2655”

Анандгэрэл 16 өдрийн өмнө 7239 0

Хүний амьдралын үйлс бүтээлийг уншигч олонд таниулсан ийм нэг номын тухай

Шинэ цагийн Монгол: Хэлбэр ялж, агуулга ялагдав

Баярхүү 17 өдрийн өмнө 3758 0

АЙЛ ГЭРИЙН НОМЫН САНД

NEPKO 19 өдрийн өмнө 5178 1

Билл Брайсоны бэстсэллэр гурван бүтээлийг АЙЛ ГЭРИЙН НОМЫН САНД ЗОРИУЛАН дахин хэвлэлээ.

БУРХАНЫ НОМ

Сүхбаатар 20 өдрийн өмнө 6101 9

Бурханы номыг шашны удирдагчид айлддаг. Айлдсан номыг нь шавь нар нь ном судар болгоод хүмүүст заадаг. Дэлхийд христийн Библи, исламын Коран, хиндугийн шашны Гита гэх мэт олон судар байдаг. Дэлхийд олон шашин байдаг. Гэвч эдгээр олон шашнаас ганц л шашин хүнийг аварч, сансарын үйлийн үрийн хүрдний зовлонгоос гэтэлгэдэг. Тэр бол Буддын шашин юм. Бурхан багшийн айлдсан судар ном л хүмүүсийг гэгээрүүлж чадна

ОРОСООР ДАМЖСАН ЕВРОП ХЭЛНИЙ ЗЭЭЛДМЭЛ НЭРС

Баабар 29 өдрийн өмнө 25564 0

Зарим үгний гарлыг тааварлахаас өөр аргагүй. Гагарин, товчлоод гааг, гаагаа гэж дотуур богино өмд, өөрөөр хэлбэл түрсийк. Энэ нь яах аргагүй орос хүний ориг нэр, бүр сансрын нисгэгч. Бодвол алдарт нисгэгчийн бага насны тухай жараад оны сурталчилгааны кино болон гэрэл зургаас сэдэн өмссөн богино өмдөөр нь нэрэлсэн болов уу? Гагариныг доромжлох гээгүй байхаа? Дээр үед түрийтэй гадаад гутлыг түрийтэй гэлгүй “савхин гутал”, дотоод үйлдвэрийнх бол “цагаан улт” гэдэг байлаа. Савхи гэдэг нь орос хэлний “сапоги” буюу түрийтэй гутал гэдгээс гаралтай аж. Хороом ч химийн элементийн нэр болохоос өнгөлж будсан савхи биш. Горшокийг горшоонк, ноцоосыг ноцоосог гэх мэтээр монгол дуудлага болгосон үг олон. Усны цоргыг “кран” гэсэн герман гаралтай үгээр нэрэлдэг ч, бодвол өргөгч цамхаг кранаас ялгахын тулд бололтой, “карант” гэж бид нэрэлдэг.

Волтэр Айзэксон: БҮГД ЧӨТГӨРТЭЙ НӨХЦСӨН

NEPKO 2024.09.03 7069 0

Ноднин Элон Маскын намтрыг бичсэн Волтэр Айзэксоныг АНУ-ын ерөнхийлөгч Жо Байдэн Үндэсний хүмүүнлигийн медалиар шагнажээ. Элон Маск-ыг бичлээ гэж биш, цаг хугацаа нь тэгж таарч. Жил бүрийн эхээр хүмүүнлигийн салбарт байгуулсан гавьяаг нь үнэлж хувь хүн, хамт олон бас байгууллагад АНУ-ын ерөнхийлөгч олгодог медаль. АНУ төрийн чамгүй одон медальтай. Ерөнхийлөгчийн эрх чөлөөний медаль, АНУ-ын Конгрессийн алтан медаль хоёр бол төрийн дээд шагнал.

Историческая многомерность битвы при Халхин-Голе (1939)

Удо Б. Баркманн 2024.09.02 2639 0

Несколько лет назад я опубликовал более длинную версию этой статьи. Я хотел больше сосредоточиться на историческом контексте боев на Халхин-Голе и различных точках зрения на этот вопрос.

ТҮРЭГ БА МОНГОЛ ХЭЛНИЙ УЯЛДАА

Баабар 2024.09.02 11657 0

Монгол хэлний хар, бор, шар, улаан хөх, хүрэн зэрэг өнгөний нэр түрэг угсаатны бараг бүх хэлтэй давхцдаг. Тэр байтугай угрофин язгуурын унгар хэлэнд ч эдгээр өнгөний нэршил адил байдаг нь тэд түрэг хэлнээс зээлдсэн байж магадгүй. Эдгээр нэршил өнгө заахаас гадна зүг чиг бас заадаг учраас нүүдэлчдийн хувьд нийтлэг байж болох. Хар - хойд, цагаан- урд, хөх – төв гэх мэт.“Хар Хятадын цаана цагаан хятад гэж бий, тэд тун бэрх хүмүүс” гэдэг нь вьетнамчуудыг хэлж буй хэрэг. Хубилайн арми тэнд гурав дараалж ялагдсан билээ.

Хотын орлогч Л.Хосбаяр: НАЖИДТАЙ АЖИЛ ХАРАГДАЖ БАЙГАА БАЙХ. ГЭХДЭЭ...

Энэрэл 2024.08.29 4104 0

Нийслэлийн Засаг даргын Нийгмийн салбар, ногоон хөгжил болон агаар, орчны бохирдол хариуцсан орлогч Л.Хосбаяртай ярилцлаа.

Марк Аврелий “Бясалгал” номын тухайд

NEPKO 2024.08.27 10770 0

Нэпко хэвлэлийн газрын зүгээс Бясалгал номыг Григорийн орчин үеийн орчуулгаас орчуулан, түүний бичсэн оршилтойгоор уншигчдадаа хүргэж байна.

Гадаад харилцаа эдийн засагжчихаар ядуурал арилчихдаг юм биш

Баярхүү 2024.08.26 3736 0

МОНГОЛ БИЧИГТ ЛАТИН ГАЛИГ ИНГЭЖ ХЭРЭГЛЭЕ

Баабар 2024.08.26 14354 0

Олон улсын жишгээр зөвхөн тэмдэгт орлуулж байгаа учир энэ нь ямар ч хэл шинжлэлийн асуудал огт биш. Илүүтэй компютэр технологийнхонд хамаатай. Мэдээж нийтээр дагах хүчин төгөлдөр болохын тулд Засгийн газар батлах ёстой юм. Анх компютэрийн үсгийн код шаардлагатай болоход лав 10 гаруйй хоорондоо үл зохицох кодууд бий болсон билээ. Үүнийг 1996 онд Засгийн газрын тогтоолоор Оргилтек кодыг албан болгосноор асуудлын нэг мөр цэгцэлсэн юм. Монгол кирил бичигт таарсан латин галигтай болно гэдэг нь ердөө л үүнтэй төстэй. Латин галиг хэрэглэснээр монгол хэл латин үсэгт шилжиж буй хэрэг огт бус. Орчин үеийн техникийн шаардлагад л зохицож буй хэрэг ба энэ нь нэгэнт ахуйд өргөн хэрэглэж байгаа явдлыг нэг мөр болгоход л чиглэж байгаа юм.

Монгол – Хятад - АНУ: Гурван талын эрх ашгийн тэнцвэр цоо шинээр томьёологдохын босгон дээр (1)

Баярхүү 2024.08.23 8888 0

- Хятад судлаач хоёр эрхмийн ярилцлага № 1

Нойрны тухай нойр сэргэмээр ном

NEPKO 2024.08.20 8362 0

Lamaism in Mongolia

Удо Б. Баркманн 2024.08.19 3588 0

The Mongolian people's knowledge of the history of Lamaism in Mongolia and its significance for the culture and life of the Mongols had been systematically erased during the socialist period. In this respect, it makes sense even today to recall some facets of the history of Lamaism in Mongolia. And it is important to understand that religion, as a component of culture, also contributes to the cultural immunity of a nation and thus to its independence.

МОНГОЛ ХЭЛЭНД ГАЛИГ ТЭМДЭГТ ХЭРЭГЛЭХҮЙ (2)

Баабар 2024.08.19 8837 0

Цаад хэлний дуудлагад нь тохируулж хэл болгонд өөр өөрөөр галигладаг дүрэм ихэнх тогтсон хэлний бичлэгт бий. Жишээ нь хэдийгээр адилхан кирил үсэгтэй ч гэсэн монгол үгийг орос руу галиглах дүрэм гэж байна. Орос хэлэнд хатуу дуудагддаг “ж” авиа байдаггүй учир Жаргал гэсэн монгол нэрийг ДЖаргал гэж бичнэ. Тэдний “ж” тэмдэгт нь “”жь” гэх маягтай исгэрч хэлэгддэг учир монголтой төстэй хатуу дуудагддаг John, Jerald гэсэн нэрсийг ДЖон, ДЖеральд гэж галиглах жишээтэй. Франц, орос хэлний зөөлөн “жь”-г англи хэлэнд ийм авиа байдаггүй болохоор “zh” гэж “j” тэмдэгтээс ялгаж (ZHukov) бичдэг. Оросоор монголын Завхан-ыг ДЗавхан гэж бичдэг нь бас хатуу “з” авиагүйгээс болдог биз. Сонихолтой нь буриад аялга зөөлөн “жь”-тэй учир тэднээр “жаргал” гэж хэлүүлээд үзээрэй.

Ёндон сайдын чин сэтгэлийн захиас

Баярхүү 2024.08.16 9306 0

“ГЯЯ-ны нэгдүгээр орлогч сайд Дарамын Ёндон” гэхлээр миний үеийн сэхээтнүүд андахгүй. Учир нь тэр тушаалд 20 жил ажилласан, өмнө нь ГЯЯ-нд орлогч сайдаар гурван жил, түүний өмнө нам-засгийн удирдагч Ю.Цэдэнбалын туслахаар 10 жил ажилласан, тэтгэвэрт суухынхаа өмнө ардчиллын эхний жилүүдэд Японд Элчин сайдаар ажилласан гээд бахархах намтартай домогт сэхээтэн байсанд тэгж их танигдсаны цаад учир оршмой.

МОНГОЛ ХЭЛЭНД ГАЛИГ ТЭМДЭГТ ХЭРЭГЛЭХҮЙ

Баабар 2024.08.12 11088 0

Монгол хэлэнд анхны галиг үсгийг Чойжи-Одсэрээс өмнө Пагва лам зохиожээ. Түүний санаачилсан дөрвөлжин үсэг нь гагц монгол хэлний төдийгүй олон хэлний дундын галиг үсэг байсан юм. Үй олон үндэстнийг нэгтгэсэн Их Монгол улсад нэгдсэн галиг хэрэгтэй байснаас энэтхэг-төвд үсгийн зарчмаар нийтлэг галиг зохиосон нь энэ аж. Үүнийг дөрвөлжин үсэг гэдэг ч олон улсын тогтсон нэршлээр “пагва бичиг” гэнэ. Өөр өөр хэлтнүүд байтугай ханзаар буюу дүрс үсгээр бичдэг хятадууд хүртэл нэг утгыг өөр өөр ханзаар дураараа тэмдэглэчихдэг байсан учир бичиг захидалд нөгөөдөх нь ойлгомжгүй, эсвэл өөр утга агуулдаг бэрхшээл их гардаг байсан гэнэ. Энэ нь үлгэрлэвээс өнөөдөр дэлхий нийтээр дундаа латин гэсэн нэг галиг үсэгтэй болсонтой ижил юм. Бүр тодорхой хэлбэл компютэрийн юникод гэсэн үг. Солонгос хэлээр дөрвөлжин үсгээр бичсэн олон захидал өнөөдөр ч олдсоор. Судлаачдын нотолж буйгаар Сэчон хааны захиалгаар зохиогдсон өнөөгийн солонгос бичиг нь чухам дөрвөлжин үсгээс санаа авсан гэх.

Гүрж, Азербайжан, Украин бас Монгол

Батзаяа 2024.08.07 12025 25

Зөвлөлтийн харъяанд байсан улсууд болон Монголчуудын ойролцоо нөхцөл байдал

Бусад 9005 нийтлэл байна