Масс гэж ойлгогдон зохион байгуулагдсан улс төрийн нам нь нийгмийн шаар болсон люмпэнгүүдэд дээш өгссөөр төрийн жолоонд хүрэх шат нь болдог. Том жижиг улс төрийн намуудаар, ялангуяа МАН, АН-аар дамжин өөд өгсөж төрийн удирдлагын бүхий л салбарын оройд гарч ирсэн люмпэн-элит давхарга улс орныг өөрсдийн эрх ашигт тохируулан залж жолоодох явдал манай нийгэмд улам бүр энгийн үзэгдэл болсоор байна. Эхний товчоо зөрүүлбэл үлдсэн нь бүгд буруу товчлогддог.

Орчин үеийн дэлхийн хамгийн том, хамгийн хүчирхэг гүрнүүдийн тоонд багтах Орос ба Хятад улс нь “төрөөс баталгаажуулсан албан ёсны түүх”-тэй, түүгээрээ өнгөрсөн үеэ үнэлж цэгнэдэг, тэрийгээ бүх нийтээр “ойлгохыг” албаддаг, үзэл суртлын гол зэвсгээ гэж үздэг, сургуулийн сурах бичигт яг таг мөрдүүлдэг. Үргэлж тийм байсан. Гэвч дэглэм өөрчлөгдөх, хувьсгал гарах, династи солигдоход албан ёсны түүх нь өөрчлөгдөж шинэ дэглэмийн ая данд тохирсон шинэ түүхтэй болдог. Хятадын династиуд солигдох бүрд дараагийн династи урьдахынхаа түүхийг ”албан ёсоор” бичиж өөрийн дүнэлтийг үлдээсээр ирсэн. Романовын удмынхан төрд гараад Оросын түүхийг цоо шинээр бичсэн. Сталины захиалгаар Оросын түүх үндсээрээ албан ёсоор өөрчлөгдсөн бол коммунизм унаж ЗХУ тарснаар “шинэ өнгөрсөн түүх”тэй болсон. Туулж өнгөрүүлсэн түүхийн процесс, түүхэн үйл явдал, түүхэн бие хүн байс хийгээд л өөр өөр үнэлэмж, үнэлгээтэй болсоор ирсэн.

Бүгдэд нь сар шинийн мэнд дэвшүүлье. Цагаан сарын баярын өдрүүдэд гэртээ хоригдож байгаа та бүхэндээ уйдааг чинь гаргахад тусалъя гэж бодоод Зөвлөлтийн зохиолч Василий Шукшиний бичсэн хөгжилтэй өгүүлэгийг орчуулснаа сонирхуулж байна. Би ч гэсэн үүнийг уйдаагаа гаргах гэж сая орчуулсан юм. Ер нь ч Шукшинд дуртай л даа. Сар шинэдээ сайхан шинэлцгээгээрэй. Баабар ёслов.

Русская диаспора в Монголии это результат распада Российской империи, изменения ее границ и появления новых государств, таких как СССР и Монгольская Народная Республика. В двадцатом веке в Монголию трижды направлялись потоки беженцев из монгольского северного соседа. Первый приток русских из России в Монголию был связан со Столыпинской реформой и Русско-японской войной. Второй приток связан с коллективизацией в СССР и индустриализацией в Монголии. Он охватывает 1920-1930 годы. Третья волна охватила 1940-1950 годы из-за использования заключенных ГУЛАГ-а, известных как “власовцы”, при строительстве железной дороги Наушки-Улан-Батор, ​вольфрамовых и других месторождений полезных ископаемых.

Мөнгөгүй бол амьдрал үгүй. Мөнгөгүй бол хөгжлийн тухай биш, амь тээх тухай ярих хэрэгтэй болно. Мөнгийг гуйлгаар биш эдийн засгийн эргэлтээр буй болгодог. Гуйлгаар зөвхөн өнөө маргаашийн талх л олдоно. Өнөөдөр Монгол улс 1990-1992 онд Бямбасүрэнгийн Засгийн газрын, 1996-1997 онд Энхсайханы Засгийн газрын, 2008-2009 онд Баярын Засгийн газрын хийсэн реформын үр шимийг идсээр эдүгээ барж дуусгаж байна.

Нэгтгэн дүгнэвэл, Аюулгүй байдлын үзэл баримтлал, “Гуравдагч хөрш”-ийн бодлого улс төрийн хувьд амжилт олжээ. Монгол Улс олон улсын хамтын нийгэмлэгийн хүлээн зөвшөөрөгдсөн, идэвхтэй гишүүн болсон нь энэ зарчим хэрхэн хэрэгжсэнийг харуулна. Харин эдийн засгийн хувьд бүтсэнгүй. Ялангуяа “гуравдагч хөрш”-үүдтэй эдийн засгийн харилцааг хөгжүүлж, БНХАУ-ын нөлөөг тэнцвэржүүлж чадсангүй. Улс төр, эдийн засгийн нягт холбоонд авч үзвэл энэ бодлогын улс төрийн салбарын амжилт ч харьцангуй зүйл болж таарна. Урт хугацаанд Монголын гадаад бодлогод саад, тотгор их байна гэсэн үг.