Сүхбаатар

@Sukhbaatar
99
нийтлэл
1,092,631
уншигдсан
602
сэтгэгдэл

БОГД ХААНТ МОНГОЛ УЛСЫГ БАЙГУУЛСАН НЬ

Халх монголын ноёд ​дахиад л өөр хоорондоо хямарч эхэллээ. Тэд Хайсан гүн, Удай гүн зэрэг монголын тусгаар тогтнолын төлөө гавьяа байгуулж зүтгэсэн өвөр монголын ноёдыг хавчин гадуурхаж Ар Монголоос хөөж явуулжээ.

МОНГОЛООРОО БАЙГААЧ

Өвлийн цагт залуус толгой нүцгэн явж,нимгэн хувцас өмсөж, ботинк гутал өмсөж доогуураа дулаалахыг больжээ. ​Гурав есийн хүйтэнд толгой нүцгэн яваа залуус өөрсдийгөө гоё гээд бодчихжээ. Жараад онд нийслэл хотын монгол бүсгүйчүүд оросыг дууриаж өвлийн цагт доогуураа трико өмсөж өвчин тусаж байсан юм гэнэ лээ. Өвлийн цагт дороосоо даарвал өвчин олдог юм. Монголчууд өвлийн цагт дулаан явах мянган лан гэдэг юм.

ЭГО

Орчин үед зарим хүмүүс өөрийгөө хайрлаж чадахгүй хүн бусдыг хайрлаж чадахгүй гэдэг болжээ. Энэ бол алдаатай л үг байна. Бурханы номонд “Өөрийгөө энхрийлэх нь зовлон бүгдийн үндэс, Бусдыг энхрийлэх нь жаргал бүгдийн үндэс” хэмээн бичсэн байдаг. Тэхлээр эхлээд өөрийгөө энхрийлэх бус, эхлээд бусдыг энхрийлэх нь зохистой гэсэн үг. Гэхдээ өөрийгөө гаргуунд нь хая гэсэн үг биш. Эхний шатанд аль алийг нь адилхан хайрлаж болно л доо.

БОРЖИГИН БУМБАТАЙ ХАТАН

Нурхачи баатар бол манж үндэстэнийг хүчирхэг болгож чадсан, монголын Чингис хааныг ихэд хүндлэн биширдэг, хөрш хорчин монголчуудтай ах дүү худ ураг бололцож явсан агуу баатар жанжин байсан юм. Нурхачи баатар л монголчуудын дийлж чадаагүй, монголын дайсанхятадын Мин улсыг 11 жилийн дотор эзлэн авч хятадын Мин улсыг мөхөөж чадсан баатар хаан юм.

ИХ БОГД ​ЗОНХАБА

Цорж Дондүвринчин Зонховыг 1363 онд 7 настай байхад нь Бармаравжүн гэцлийн сахил хүртээж Лувсандагва хэмээх номын нэр хайрлажээ. Дондүвринчин цорж Лувсандагвыг 1373 онд 16 нас хүрмэгц Түвдийн мэргэдийн сургалтын гол төв Үйзэн орны Барьгүн хийдэд илгээж тэнд ”Илт онох чимэг”,“Судрын аймгийн чимэг” болон Майдар гэгээний зохиол хэмээх таван номын ёсонд суралцуулав. ​1381 онд Ярлүн чогцэн хамба Чүлтэмринчингээс гэлэн сахил хүртэв. Залуу Лувсандагва лам хувилгаан Богд мөнөөс мөн тул Бурханы ном сурч мэдэх нь нэн түргэн,эгнэшгүй хурц ой ухаантай,хичээл шамдал нэн гүн,авьяас чадвар гоц байв. Дараа нь Зонхов цанит номын дацны сургалтанд орж багш Ёндонжамц,Урзамба,Гомбопалам нарыг шүтэн судар тарнийн ёсонд суралцжээ. ​Энэ үедээ хийдийн хурлын хэслэгхийж “Номын мэргэн” цол хүртэв. Хурлын хэслэг гэдэг нь хийдийн номтой лам нарт мэдүүлж олны хурал хурсны дунд суугаад мэргэд лам нарын дараалан босож ном тавьж аль асуусан бүхэнд нь утгыг ялгаж зөв хариулан тайлахыг хэлдэг ажээ.

ТЭРГҮҮН ХАМБА ЛАМ

2023 онд 72 настай Д.Чойжамц тэргүүн хамба лам албан тушаалаасаа чөлөөлөгдөхийг хүсэж өргөдлөө Гандан хийдийн захиргаанд өгсөн. Монголын нийгэмд дараагийн тэргүүн хамба лам хэн бэ гэсэн хүлээлт үүссэн. Төрийн тэргүүний суудалднам нь сонгуульд ялсан, эрх мэдэлтэй, хөрөнгө мөнгөтэй хүн суудаг. Тэгвэл Бурхан шашинтны Тэргүүн хамба ламын суудалд Бурханы номонд хамгийн сайн мэргэшсэн, сахил санваар төгөлдөр, номч мэргэн лам хүн суудаг ёстой.