Орой утсаа үзтэл Магнай “Хамт Кайлас явах уу?, хөгшөөн” гэсэн мессеж ирүүлж. Мань эр л нэг оккульттэй зуу татангаа сонин хачин ярьж байгаад гэнэтийн санаа төрж дээ гэсэншүү юм бодоод тоосонгүй. Гурав хоногийн дараа ахиж яриад “Миний саналыг бодож үзэв үү хөгшөөн” гэж байна.

Эртний үгэнд “Ухаан ихэдвэл сэтгэл дутна, сэтгэл ихэдвэл ухаан дутна” гэдэг. Өнөөдөр монголчууд ухаан сэтгэлийг тэнцүүлэх бус аль нэгийг сонгохоос өөр гарцгүй болов. Өршөөлийн хуулийн хоригийн тухайд ярьж байна.

“Хүрээнийхэн” Даншиг хийж улс даяар сортойж байна. Иргэд наадмын сайхан, сүр жавхланг гайхаж, бөхийн цолын эрэмбэ, дарааг анхаарч байна. Даншгийг зөвхөн манай монголчууд найр наадмын хэмжээнд анхаарч байгаагийн зэрэгцээ бусад монголчууд, хөрш улсууд, дэлхийн буддын шашинтнууд ч анхаарч байгаа.

“Нэрээ гологсод” өгүүллээ бичихдээ Улаанбаатарын бэлгэдлүүдийн тухай нэг юм байгаа гэж бичсэнээ саяхан санав. Компүүтрээ ухаад үзтэл нөгөө нэг юм нь байж байна. Амласан ёсоор эхний хэсгийг та бүхэнд хүргэж байна.

Нүүдэлчдийн орон зай уг нь номхон далайн эргээс эртний Грек хүрч байсан юм. Эртний Грек ваарны “Нумаа хөвчилж буй Скиф” зургаас нүүдэлчдийн дайчин алдрыг өрнийн түүхийн сурах бичигт анх үздэг. Нүүдэлчид...

Сүүлийн үед манай түүхийн судалгаанд балархайдуу явж ирсэн нэгэн сэдвийг манай судлаачид, ялангуяа цэргийн түүхийнхэн ихэд сонирхох болсон нь Богд хаант Монгол Улсын цэргийн Өвөрмонголыг нэгтгэх дайн буюу “Таван замын байлдаан” гэгдэх дайны түүх билээ.