Удаан хүлээлгүй такси авлаа. Хятадын үйлдвэрийн хуучивтар машин байна. Ашгүй Төвд жолооч таарсан тул яриа хөөрөө давгүй нийллээ. Явсаар манай Горхийн ам шиг сонин тогтоцтой уулын аманд хүрэв. Буух цаг болж гэж бодтол мөнгө төлөөд хаалт өргүүлж улам өгсөв. Одоо бодох нь ээ, Төвдийн хийдүүд дандаа сонин тогтоцтой уулын аманд байрласан аж.

Поталаг нүүрэн талаас нь бүгд харсан. Шүдэнзнээс эхлээд зурагт хуудаст хүртэл нүүрэн талаас нь авсан зураг л байдаг. Уулын хөндийн онцгой жижиг уулын оройд барьсан ордон-цайз. Ер нь бол нүсэр эд дээ. Соронзонгомбо хаан эхэлж бариад, түүнээс хойш Төвдийн төрийн эрхийг баригчид 1500 жилийн турш өргөтгөсөн гэхээр ямар зүг байх вэ?

Өглөө босч шүршүүрт орж сэргээд гарлаа. Самадийн хийд, Сэра хийд үзэх юм. Монголчууд эргэл мөргөлөөр явахдаа Төвдийн Гандан, Сэра, Дашлхүмбэ, Бэрээвэн хийдэд мөргөдөг байсан тул лав л “хагас буддист” мань мэтэд сонирхолтой аялал болох нь ойлгомжтой.

Төвдөд аялах хүн Бээжингээс жуулчны компаниар дамжиж аялах ганц л боломж байна. Шинжаан, Төвдөд хяналт чанга, хаалттай тогтворгүй бүс учраас гадныхныг олноор оруулахыг хүсдэггүй бололтой. Хүмүүсийн ярих нь Шинжаан явах Төвд явахаас хэцүү гэнэ. Ер нь Хятадын цөөнх үндэсний автономит мужуудаар чөлөөтэй явах боломжгүй.

Орой утсаа үзтэл Магнай “Хамт Кайлас явах уу?, хөгшөөн” гэсэн мессеж ирүүлж. Мань эр л нэг оккульттэй зуу татангаа сонин хачин ярьж байгаад гэнэтийн санаа төрж дээ гэсэншүү юм бодоод тоосонгүй. Гурав хоногийн дараа ахиж яриад “Миний саналыг бодож үзэв үү хөгшөөн” гэж байна.

Эртний үгэнд “Ухаан ихэдвэл сэтгэл дутна, сэтгэл ихэдвэл ухаан дутна” гэдэг. Өнөөдөр монголчууд ухаан сэтгэлийг тэнцүүлэх бус аль нэгийг сонгохоос өөр гарцгүй болов. Өршөөлийн хуулийн хоригийн тухайд ярьж байна.