Плов
Дундад Ази, Кавказ, Турк, түүнчлэн Ойрхи Дорнодын улс үндэстний уламжлалт хоолны төрөл болох пловыг бүр X зууны үеэс баяр ёслолын ширээний хүндэтгэлийн хоол, “Найрын ширээний хаан” хэмээн нэрлэж хэрэглэж ирсэн бөгөөд харин бусад улс үндэстнүүдийн хоолны цэсэнд нэлээд хожуу буюу XIX зууны сүүлч, XX зууны эхэн,дунд үед орж иржээ.
Дундад Ази, Кавказ, Турк, түүнчлэн Ойрхи Дорнодын улс үндэстний уламжлалт хоолны төрөл болох пловыг бүр X зууны үеэс баяр ёслолын ширээний хүндэтгэлийн хоол, “Найрын ширээний хаан” хэмээн нэрлэж хэрэглэж ирсэн бөгөөд харин бусад улс үндэстнүүдийн хоолны цэсэнд нэлээд хожуу буюу XIX зууны сүүлч, XX зууны эхэн,дунд үед орж иржээ. Олон хүнд зориулан нэг дор их хэмжээгээр хийх боломжтой энэ хоолыг плов, плав, палов, пилав, палови, пулао гэхчилэн олон янзаар нэрлэдэг. Энэ хоолыг хийх технологи нь дор хаяж гурван хэсгээс бүрддэг.
1. Мах, ногоог тосонд хуурч шарах
2. Хуурч шарсан мах ногоогоо үргэлжлүүлэн жигнэх
3. Жигнэсэн мах, ногоон дээр цагаан будаа нэмж ууранд нь болгох
Пловыг бэлтгэж хэрэглэх хоёр үндсэн арга байдаг. Нэг дэх нь мах, будааг холихгүйгээр тус тусад нь болгож өгдөг иран, азербайжан арга, нөгөө нь дээр өгүүлсэн мах, ногоо, цагаан будаагаа хамт жигнэж болгодог Дундад Азийн арга юм. Өөрөөр хэлбэл эхний аргаар цагаан будааг дангаар нь агшааж болгодог бол хоёрдахь нь хуурч жигнэсэн мах, ногооныхоо ууранд будаагаа жигнэж болгох арга юм. Гэхдээ энэ хоёр аргын алинаар ч бэлтгэсэн пловын амт, үнэр адил бөгөөд хэрэглэх үедээ мах, будаагаа хольж иддэг нэг л онцлогтой.
Плов хийхэд хамгийн чухал нь технологийг зөв баримтлах явдал юм. Өөрөөр хэлбэл хонь, үхрийн мах, адууны казы, загас, мөөг, бөөрөнхий мах гэхчилэн пловт орох бүтээгдэхүүний төрлөөс уг хоолны чанар огт хамаарахгүй бөгөөд гагцхүү бэлтгэх технологи ажиллагааг хэрхэн зөв хийсэн эсэхээс л түүний амт чанар шалтгаална.
Плов хийхэд онцлон анхаарах өөр нэг зүйл бол саваа зөв сонгх явдал юм. Зузаан дугуй ёроол, ханатай, нягт таглагддаг, дулааныг гадагш алдахгүй удаан хугацаагаар хадгалж чадах ширмэн буюу хайлшин тогоо / оросоор казан, сотейник, гусятина гэж нэрлэдэг / , эсвэл уураар чанагч сав сонгох нь зүйтэй. Харин плов хийхэд нимгэн хана, ёроолтой сав, хайруул, паалантай сав тохиромжгүй.
Пловт орох мах, ногоо, бусад зүйлийг аль болох ижил хэмжээ, хэлбэртэй хэрчвэл болц нь жигд байна. Амт оруулагч, халуун ногоо зэргийг плов болохоос ойролцоогоор 20 минутын өмнө хийнэ. Плов хийх будааг маш сайн угааж цэвэршүүлэн сайтар хатааж сэврээсэн байх шаардлагатай.
Аль ч пловын хувьд хамгийн чухал нь мах, ногооны шүүслэг хэсэг /зирвак гэж нэрлэдэг/-ийг бэлтгэх технологи ажиллагаа байдаг. Үүний тулд эхлээд хүчтэй гал дээр саваа тавьж сайтар халаана. Халаасан савандаа тос хийж 20-30 минут буцалгана. Дараа нь халаасан тосондоо хэрчээд сэврээсэн махаа хийж хайрагдас тогттол шарна. Гэхдээ хэтэрхий түлж болохгүй, зөвхөн гадна талд нь хайрагдас тогттол хуурч үүн дээрээ хэрчсэн сонгино, шар луувангаа нэмж үргэлжлүүлэн шарна. Ингээд шар луувангийн өнгө хувирч эхлэх үес бүтэн хагас аяга орчим буцламгай халуун ус нэмж давсаар амт тохируулан саваа таглаж зөөлөн гал дээр 30 минутаас нэг цаг жигнэхэд зирвак бэлэн болно. Дараа нь угааж сэврээсэн будаагаа мах ногоон дээр жигд тараан гадаргууг тэгшилж буцламгай халуун ус хийгээд /будааг 1,5-2 см бүрхэж байхаар/ хүчтэй галаар жигд буцалгана. Энэ үед амт оруулагч, давс зэргээ хийнэ. Ус ширгэх хэмжээгээр галаа багасгаж ширгэх үед бүр багасган саваа таглаж 20-30 минут жигнэсний дараа халаагуураа бүрэн унтрааж савны тагийг нээхгүйгээр дахин 20-30 минут байлгана. Одоо тогооныхоо тагийг аваарай. Тансаг сайхан үнэр хамар цоргиж, арааны шүлс асгаруулан, ширхэг ширхэгээрээ бутран шаргалтах будаан талбай нүдийг тань баясгах болно. Тухлан сууцгааж тавтай зооглоорой!
Нэгэнт плов хийх нийтлэг аргыг мэдсэн болохоор зарим нэр төрлийн пловын жорыг дор оруулав.
УЗБЕК ПЛОВ
Жор: 1 кг цагаан будаанд: мах 500, өөх 250, шар лууван 500, булцуут сонгино 4-5 ш, цайны нэг халбага нунтаг гоньд, нунтаг улаан повоор, давс
АЗЕРБАЙЖАН ПЛОВ
Жор: Дөрвөн аяга цагаан будаанд: тахианы мах 1 кг, булцуут сонгино 7 ш, цөцгийн тос 200, хатаасан гүйлс /чангаанз/ 300, үзэм /кишмиш/ 300, нимбэгний хүчил
Гамбирт: бүтэн хагас аяга цагаан гурил, өндөг 1 ш, хоолны нэг халбага ус, цөцгийн тос 25, цайны тал халбага давс
ДАГЕСТАН ПЛОВ
Жор: 2 аяга цагаан будаанд: хонины мах 500, булцуут сонгино 6 ш, ургамлын тос 150, улаан лооль 400, саримсаг 2 ш, хар повоор, ногоон гоньд, давс
БӨӨРӨНХИЙЛСӨН МАХТАЙ ПЛОВ
Жор: 1 кг цагаан будаанд ясгүй шулсан мах 500, ургамлын тос 300, шар лууван 400, булцуут сонгино 3-4 ш, давс, амт оруулагч
АРАБ ПЛОВ
Жор: 1,5 аяга цагаан будаанд: үхрийн мах 750, өнгөт байцаа 300, эсвэл бөөрөнхий байцаа 250, хоолны з халбага өөхөн тос, хоолны 3 халбага ургамлын тос, давс, повоор
ГРЕК ПЛОВ
Жор: Хонины мах 800, цагаан будаа 400, аяганы тал үзэм, хоолны тал халбага тос
1. Мах, ногоог тосонд хуурч шарах
2. Хуурч шарсан мах ногоогоо үргэлжлүүлэн жигнэх
3. Жигнэсэн мах, ногоон дээр цагаан будаа нэмж ууранд нь болгох
Пловыг бэлтгэж хэрэглэх хоёр үндсэн арга байдаг. Нэг дэх нь мах, будааг холихгүйгээр тус тусад нь болгож өгдөг иран, азербайжан арга, нөгөө нь дээр өгүүлсэн мах, ногоо, цагаан будаагаа хамт жигнэж болгодог Дундад Азийн арга юм. Өөрөөр хэлбэл эхний аргаар цагаан будааг дангаар нь агшааж болгодог бол хоёрдахь нь хуурч жигнэсэн мах, ногооныхоо ууранд будаагаа жигнэж болгох арга юм. Гэхдээ энэ хоёр аргын алинаар ч бэлтгэсэн пловын амт, үнэр адил бөгөөд хэрэглэх үедээ мах, будаагаа хольж иддэг нэг л онцлогтой.
Плов хийхэд хамгийн чухал нь технологийг зөв баримтлах явдал юм. Өөрөөр хэлбэл хонь, үхрийн мах, адууны казы, загас, мөөг, бөөрөнхий мах гэхчилэн пловт орох бүтээгдэхүүний төрлөөс уг хоолны чанар огт хамаарахгүй бөгөөд гагцхүү бэлтгэх технологи ажиллагааг хэрхэн зөв хийсэн эсэхээс л түүний амт чанар шалтгаална.
Плов хийхэд онцлон анхаарах өөр нэг зүйл бол саваа зөв сонгх явдал юм. Зузаан дугуй ёроол, ханатай, нягт таглагддаг, дулааныг гадагш алдахгүй удаан хугацаагаар хадгалж чадах ширмэн буюу хайлшин тогоо / оросоор казан, сотейник, гусятина гэж нэрлэдэг / , эсвэл уураар чанагч сав сонгох нь зүйтэй. Харин плов хийхэд нимгэн хана, ёроолтой сав, хайруул, паалантай сав тохиромжгүй.
Пловт орох мах, ногоо, бусад зүйлийг аль болох ижил хэмжээ, хэлбэртэй хэрчвэл болц нь жигд байна. Амт оруулагч, халуун ногоо зэргийг плов болохоос ойролцоогоор 20 минутын өмнө хийнэ. Плов хийх будааг маш сайн угааж цэвэршүүлэн сайтар хатааж сэврээсэн байх шаардлагатай.
Аль ч пловын хувьд хамгийн чухал нь мах, ногооны шүүслэг хэсэг /зирвак гэж нэрлэдэг/-ийг бэлтгэх технологи ажиллагаа байдаг. Үүний тулд эхлээд хүчтэй гал дээр саваа тавьж сайтар халаана. Халаасан савандаа тос хийж 20-30 минут буцалгана. Дараа нь халаасан тосондоо хэрчээд сэврээсэн махаа хийж хайрагдас тогттол шарна. Гэхдээ хэтэрхий түлж болохгүй, зөвхөн гадна талд нь хайрагдас тогттол хуурч үүн дээрээ хэрчсэн сонгино, шар луувангаа нэмж үргэлжлүүлэн шарна. Ингээд шар луувангийн өнгө хувирч эхлэх үес бүтэн хагас аяга орчим буцламгай халуун ус нэмж давсаар амт тохируулан саваа таглаж зөөлөн гал дээр 30 минутаас нэг цаг жигнэхэд зирвак бэлэн болно. Дараа нь угааж сэврээсэн будаагаа мах ногоон дээр жигд тараан гадаргууг тэгшилж буцламгай халуун ус хийгээд /будааг 1,5-2 см бүрхэж байхаар/ хүчтэй галаар жигд буцалгана. Энэ үед амт оруулагч, давс зэргээ хийнэ. Ус ширгэх хэмжээгээр галаа багасгаж ширгэх үед бүр багасган саваа таглаж 20-30 минут жигнэсний дараа халаагуураа бүрэн унтрааж савны тагийг нээхгүйгээр дахин 20-30 минут байлгана. Одоо тогооныхоо тагийг аваарай. Тансаг сайхан үнэр хамар цоргиж, арааны шүлс асгаруулан, ширхэг ширхэгээрээ бутран шаргалтах будаан талбай нүдийг тань баясгах болно. Тухлан сууцгааж тавтай зооглоорой!
Нэгэнт плов хийх нийтлэг аргыг мэдсэн болохоор зарим нэр төрлийн пловын жорыг дор оруулав.
УЗБЕК ПЛОВ
Жор: 1 кг цагаан будаанд: мах 500, өөх 250, шар лууван 500, булцуут сонгино 4-5 ш, цайны нэг халбага нунтаг гоньд, нунтаг улаан повоор, давс
АЗЕРБАЙЖАН ПЛОВ
Жор: Дөрвөн аяга цагаан будаанд: тахианы мах 1 кг, булцуут сонгино 7 ш, цөцгийн тос 200, хатаасан гүйлс /чангаанз/ 300, үзэм /кишмиш/ 300, нимбэгний хүчил
Гамбирт: бүтэн хагас аяга цагаан гурил, өндөг 1 ш, хоолны нэг халбага ус, цөцгийн тос 25, цайны тал халбага давс
ДАГЕСТАН ПЛОВ
Жор: 2 аяга цагаан будаанд: хонины мах 500, булцуут сонгино 6 ш, ургамлын тос 150, улаан лооль 400, саримсаг 2 ш, хар повоор, ногоон гоньд, давс
БӨӨРӨНХИЙЛСӨН МАХТАЙ ПЛОВ
Жор: 1 кг цагаан будаанд ясгүй шулсан мах 500, ургамлын тос 300, шар лууван 400, булцуут сонгино 3-4 ш, давс, амт оруулагч
АРАБ ПЛОВ
Жор: 1,5 аяга цагаан будаанд: үхрийн мах 750, өнгөт байцаа 300, эсвэл бөөрөнхий байцаа 250, хоолны з халбага өөхөн тос, хоолны 3 халбага ургамлын тос, давс, повоор
ГРЕК ПЛОВ
Жор: Хонины мах 800, цагаан будаа 400, аяганы тал үзэм, хоолны тал халбага тос
од
Гана
zochin
Зочин
zochin
112.72.12.163-т
Зочин
Зочин
Зочин
монгол нэр
zochin
Зочин