Хүний нийгмийн хөгжлийн түүхэнд мөнгө гэж нандин ухагдахуун үгүй байхад зөвхөн барааг бараагаар тоо хэмжээгээр тохиролцон солилцдог Бартерын худалдааны тогтолцоо байж. Барааг бараагаар солих буюу Бартерын худалдааны тогтолцоог халж, төмөр гулдмайг мөнгөний нэгж болгон хэрэглэж эхэлсэн нь одоогоос 2600-аад жилийн өмнө Хоёр мөрний соёлт Шумерчууд юмсанж. Үүнээс хойш гулдмай зоос гэсэн үе шаттай хөгжсөөр 1227 онд Чингис Хаан цаасан мөнгийг анх гүйлгээнд гаргаж байсан тухай баримт байдаг бөгөөд цаасан мөнгийг Монголоос гаралтай гэж үзэх үндэслэлтэй гэдэг.

Харин энэ Мөнгө гэдэг ид шидтэн нь өнөөг хүртэл ямар орон зайг эзэлж юуг илэрхийлэгч болж байна вэ? Өнөөдөр энэ цаасан мөнгө нь Монголын нийгэмд маань ямар үүрэг чадавхитай юм бэ?

Энд, мөнгө нь бүхнийг захирагч болж байна бүгдийг чиглүүлж байна бүүр чигчилбэл тодруулбал Монгол хүний оюун санаа, тархины нугалаа үрчлээ бүрлүү даллага, увьдсаа чихэж чигжээд, бүрхээд, эзэгнээд амжсан байна.  “Би мөнгөтэй л болмоор байна” гэсэн хүсэл мөрөөдлийн шувуухай хорвоог эзлэн дүүлэн нисч байна гээд уянгын халилаар хэлж болох л юм. Үнэхээр “Би том болоод баян болмоор байна” гэж алдрай бяцхан хүүхдүүд минь хүртэл хүсдэг мөрөөддөг тийм зүйл.

Би онц сурдаг сурлагыхаа дүнгээр манлайлж гадаад явж сурмаар байна, харамсалтай нь миний хүсэл тэмүүлэл, бодит чадамжаа ашиглаж Аз жаргалруугаа тэмүүлэх зорилгыг маань баян айлын баахан банди охин мөнгөөр үгүй хийж байна, би Их сургуулиа онц төгссөн тэр хэмжээгээрээ гайгүй сайн компани албан байгууллагад ажилд ормоор байна бас л мөнгө байхгүй болохоор ажилд авагч нь мөнгө нэхээд байна, дээр нь би царай муутай болохоор сайхан ажилд орж сэтгэл зүрхээ зориулж ажиллах нөхцөл боломж огтхон ч алга, ажилд орлоо гэхэд хэн нэгэн миний хувь заяаг зааж тушааж байна, ингээд л дургүй ажилдаа орж дуртай болтлоо урагшаа. Гэсэн ойрхны хоёрхоон жишээ санаанд минь буулаа. Мөнгө аз жаргалын түлхүүр бишээ гээд алхая гэвч алхах газар хоргодон хомсдсоор л, хүн хичээе ээ зүтгэе ээ унасан ч шороо тоосоо гөвөөд хөл тээрээ дахиж босъё оо гээд нохой мордоод унагадаг нийгэм энд манайд бий болоод байна. Мөнгөгүй шийдэгддэг асуудал гэж үгүй болсоор л хоргодон хоргодсоор л.

“Мөнгө” Аз жаргалын түлхүүр бишээ гэдэг номлолтойгоо бичил ажил хэргийн санаа хэрэгжүүлдэг бол бас нэг өөр байхсан. Хүн болгон адилгүй Хүлэг болгон жороогүй гэдэг хүний нийгэмд үнэхээр шалгарч чадаж байгаа нь амьдарлаа аваад явж чаднаа гэвч бүгд төгс гентэй төрдөггүй юм бүгдэнд аз тохиодоггүй юм харин тэдэнд чин сэтгэлээрээ, бор зүрхээрээ аж төрөх ухааны үр суулгаастай байдаг юм. Тэр үр өнөөдөр наад зах нь дэмжлэгээр дутагдаж  эрх мэдлээр дарамтлуулж ургаж соёолох ямар ч боломжгүй болоод байгаад л учир нь оршно, тэдэнд ахархан ч боломж алга юу ч алга, юу ч алга хүн мөнгийг л хүснэ мөрөөднө ингэж л мөнгө Аз жаргалын түлхүүр мөн болж байгаа юм. Үнэндээ Антагонизм гээч манай оронд айсуй бизээ.

Мөнгө аз жаргалын түлхүүр мөөн мөн, би ядаж л мөнгө эрх мэдэл байвал чадахгүй ч гэсэн томоохон компаний захирал эсвэл удирдах зөвлөлийн гишүүн нь болмоор байна шд. Энэ чинь л жинхэнэ Аз жаргал Кайф биш гэжүү?

Б.Батсайхан