Дэлхий бөөрөнхий гэдгийг сонсоогүй зуун жилийн өмнөх харанхуй Монголын балчир хүү Сүх улс төрийн туршлагагүйдээ гэнэдэж Бодоог хөнөөх улаан оросын ов мэхэнд санамсаргүй урхидуулсан бүдэг ул мөр буйг зарим түүхчид шивэгнэх болов.

Өвгөд эмгэдийн бувтнах яриаг хүүхдүүд анхаараагүй атлаа хааяа толгой дохих аядаж байгаа биз. Хөгшид дэмий юм донгосож залхаагаад тэр. Зөнөг залгасан буурай нар амаа хамхсан нь онодог.

Хэдэн сар пижигнэсэн сонгуулийн дүн гарч хуучин засаг дарга шинэ засаг даргаар солигдов. Өөрөөр хэлбэл эрх баригч нам сөрөг намаар солигдсоны шууд нөлөө хөдөө орон нутагт засаг даргыг өөр засаг даргаар сольдог бичигдээгүй хууль ингэж биелдэг нэгэн сайхан уламжилтай болжээ.

1921 оны 2-р сард, өөрөөр хэлбэл, ардын хувьсгалаас 5 сарын өмнө Барон Унгернтэй хамжилцан Нийслэл хүрээг гамингаас чөлөөлсөн монгол цэргийн жанжин, сэргээгдсэн Богд хаант автономит Монгол улсын сангийн сайд, тэргүүн тайж Лувсанцэвээн нарын 80-аад хүнийг “цагаантантай нөхөрлөсөн” гэж 1921 оны 7-р сард хөнөөснөөр ар Монголд далан жилийн гамшиг нүүрэлжээ.

“Хулгайч аа” гэж хашгирч байж УИХ-д заларсан нэг өвөрмөц төлөөлөл бол Ж.Батзандан гишүүн. Түүнийг хулгайчдын эрлэг гараад ирлээ гэж горьдож байв. Тэр бээр “хулгайч аа” гэж гудамж талбайд ч, Их хурлын танхимд ч хашгирдаг зоригтон. Гачлантай нь хулгайчид тансагласаар.

МАН 65-аар ялаад баярлах гэтэл амлалт нь хоолой дээр нь гацчихав. Хэр хэмжээгүй сүржин амлалт даржин дуусдаг жамтай. “Иргэдээ ядуурлаас аварч, эдийн засгаа хямралаас гаргаж, эх орноо өрнөөс салгаж, төрийн дампуурлыг засаж, тэгш журамт, баян, хүчирхэг Монголыг цогцлоож чадна”. Чадна гэж амлах амархан.