“Шинэ Монгол” эрдмийн хүрээлэнг үүсгэн байгуулагч, УИХ-ын гишүүн Ж.Галбадрахтай боловсролын салбарт хийхээр зорьж буй шинэчлэлийнх нь талаар ярилцлаа.

Монгол Улсад 1992 оны зургаадугаар сарын 5-нд анхны 16 тахийг Европын амьтны хүрээлэнгүүдээс Төв аймгийн Хустайн нуруунд, мөн Говь-Алтай аймгийн Тахийн талд, харин 2004 онд Завхан аймгийн нутаг Хомын талд тээвэрлэж ирснээр “байгальд устсан” гэх ангилалд бүртгэгдсэн Пржевальскийн адуу буюу тахийг уугуул нутагт нь сэргээн нутагшуулах нарийн төвөгтэй, нүсэр төслийн ажил эхэлсэн юм. Эдүгээ Хустайн байгалийн цогцолбор газарт 300 гаруй, Тахийн талд 300 шахам, Хомын талд 150 гаруй нийт 800 шахам тахь нутагшиж, Монгол Улс дэлхийн хамгийн олон тахьтай орон болжээ. Энэ бол гайхамшиг. Яагаад гэвэл том хөхтөн амьтныг гаршуулж, гэршүүлж байснаас бус ингэж байгальд тавьж зэрлэгшүүлж амжилттай нутагшуулсан түүх, туршлага бараг үгүй юм. Гэхдээ тахийн популяцын тоо толгой байгальд цааш бие даан амьдрах хэмжээнд хүрэх яагаа ч үгүй гэнэ...

Сэтгүүлчээр өнөөг хүртэл 30 шахам жил ажиллахдаа төр, засгийн тэргүүнүүдээсээ авахуулаад эрдэмтэн мэргэд, жирийн иргэн, малчин, тариаланч, үйлдвэр, уурхайн ажилчин, эзэд... гээдхэчнээн ч хүнтэй уулзаж, ярилцаж,сурвалжилж ​байсан юм бэ дээ!Тоог гаргах боломжтой ч одоо энэ хэцүү л дээ. Санахгүйгээр таг мартагдсан нь ч бий. Гэхдээ тэдгээр уулзан учирч явсан хүмүүсээс ярьж хэлсэн нь огтхон ч мартагддаггүй, хийж бүтээж яваа болгон нь бодол сэтгэлд онцгой, гүн сэтгэгдэл төрүүлж үлдсэн нь ч байдаг юм. Яг тийм хүмүүний нэг нь Монголын эм зүйн салбарын өнөө цагийн хамгийн шилдэг эрдэмтэн, АШУҮИС-ийн доктор, профессор Доржвалын Энхжаргал хэмээх эмэгтэй бөлгөө. Би бол энэ бүсгүйг зүгээр л ГАЙХАМШИГТАЙ гэж тодорхойлно. Эрдэмтэн судлаачийнхаа хувьд ч тэр, эгэл жирийн монгол эх, эзэгтэй хүнийхээ хувьд ч тэр энэ хатагтай бусдад үнэхээр үлгэрлэхүйц хүн. Яагаад ингэж бардам өгүүлж байна вэ гэж үү?

Төр барилцах иргэний эрхээ Үндсэн хуулиндаа тодоор хуульчлан зааж оруулсан атлаа тэр эрхээ эдлэж чадахгүй НАМ нэрийн доор нэгдсэн бүлэглэлүүдэд дарлуулж суугаа бол Монголын иргэн та бидний арчаагүй, онхиогүйнх биш гэж үү?

ҮНДСЭН ХУУЛЬ гэхээр л алдаатай байсан ч тэр болгонд засварлаж, залруулж болдоггүй гэж сурталддаг ухааныг гайхаад барахгүй юм аа! За энэ ч яахав. Тэгэхээр Монголд эдийн засгийн хямралаас илүү, ЗАСАГЛАЛЫН хямрал удаанаар нүүрлэн, хор урхагтайгаар нийгмийн бүхий л амьдралд нөлөөлөөд байна гэж хувь сэтгүүлчийн үүднээс дүгнэж явдгаа бичиж байна.