Их гүрний дээрэнгүй үзэл бол Орост байна уу, Хятадад байна уу, хаана ч байсан жижиг үндэстэн, жижиг ард түмэнд яг адилхан хатуу харгис ханддаг юм. Эх хэлийг нь хориглодог юм, эх бичгийг нь хориглодог юм, газар нутгийг нь “улсын газар” нэрийн дор булаан авдаг юм, хамаг өмч хөрөнгө, мал сүрэг, бэлчээрийг нь “улсын хөрөнгө” нэрийн дор булаан авдаг юм. Шүтдэг шашныг нь хүртэл устгадаг юм. Харин их гүрэнд хавчуулагдсан жижиг үндэстэн бол зөвхөн “үндэстний цөөнх” гэсэн нэр төдийхөн үлддэг.
Үндэсний эрх чөлөө, тусгаар тогтнолоо сэргээн мандуулсны ойд зориулан бичив.
252 жилийн дараа шинэ Богдоор монгол хүн тодорч хорин нэгдүгээр зуунд Монгол улс дэлхийн буддизмын төв болох замдаа орсон нь эгэл сүсэгтэн миний сэтгэлийг хөдөлгөж өмнөх бүх Богдоо дурсан санахад хүргэлээ. Өмнөх есөн Богд маань бүгд л буян номоо ард түмэндээ түгээсэн сайн богдууд байсан. Эдгээр есөн Богдоос хоёр нь монгол хүн байсан бөгөөд түүхэндээ хамгийн тод мөрөө үлдээсэн дөрвөн Богдоо дурсан саная.
Монголын тусгаар тогтнолын төлөө үлэмж их гавьяа байгуулсан хоёрхон гадаад хүн хорьдугаар зууны түүхэнд тодорсон байдаг. Нэг нь түвд үндэстэн Наймдугаар Богд гэгээн Агваанлувсан, нөгөө нь герман гаралтай оросын Барон жанжин. Энэ хоёр агуу хүмүүнийг улаантнууд ямар их гүтгэж доромжилж муучиллаа даа. Тэднийг Бурхан өршөөг. Энэ удаа Барон жанжны үнэн түүхийг өгүүлье.
Ардчилал бол жижигхэн зүйлээс эхэлдэг. Монголын ард түмэн бол хоёрхон зүйл хүсдэг. Ажил орлого, амьдрах орон сууц. Энэ хоёр зүйлийг нь төрөөс хангаж ажиллаж амьдрах бүх нөхцөл боломжийг нь өгчихвөл манай ард түмэн түргэн босоод хөгжих чадалтай ард түмэн шүү.
Монгол улс хэдий хэрийн газар нутгаа алдсан юм бэ. Монгол улс зөвлөлт засгийн үед ч газар нутгаа алдсаар байв. 1944 онд Саяаны нурууны Урианхайн хязгаарыг, 1958 онд монголын Увс, Завхан, Хөвсгөл аймгийн хойд нутаг 2500 квадрат км газар нутгийг Зөвлөлт улсад алдав. Монгол улс хамгийн багадаа гэхэднийтдээ 1.5 сая квадрат км монголын газар нутгийг22.4 сая квадрат км газар нутагтай, 294 сая хүн амтай хойд хөрш хаант Орос болон Зөвлөлт Холбоот Улсад алдав.