Монголын тусгаар тогтнолд гол заналхийлэгч нь Хятадууд болох тухай, тэд хэзээ хэзээгүй манай орныг эзлэх гэж байгаа тухай сүрдүүлэг-ухуулга цоо шинэ юм огт биш. Манай хоёр хөршийн нэг нь өөрийн улс төрийн бүрэн хяналтанд эргүүлэн оруулахын тулд нөгөөгөөр нь айлган, дарамталдаг баримт-түүх бас байна.

Манайхан түүхэн хүмүүсийн “хар цагааныг ялгах” гэж их ярьдаг юм. Энэ нь дараах домгоос үүсэлтэй байх.

Малчид нь малаа тоолуулах дуртай, малчдын дарга нь очиж тоолох хообитой, Малчдын төр ч тэрүүгээр нь ажлаа дүгнүүлэх аргатай. Одоо, мал нь өөрөө тоолуулах дуртай болчихвол ч төгсөрлөө л дөө, төгсөрлөө.

Улмаар бурхангүй үзлийн шүтээн болсон Зөвлөлт ба БНМАУ-ын нам төрийн удирдагчийн зурагны ард Бурхан багш Буддагийн хөргийг оруулж жаазлаад өмнө нь зул өргөнө. Нам, эвлэлийн ажилтнууд ороод ирэхэд, хөөрхий нэг мунхаг сүсэгтэн Зөвлөлтийн удирдагч Леонид Брежневийн өмнө зул өргөж харагдах тул буруушаахад хэцүү. Амандаа юу гүвтнээд байгааг нь асуувал -“Орон бүхний пролетари нар, нэгдэгтүн” хэмээн, Коммунист намуудын тунхагаас уншсан юм аа хүүхээ гээд амыг таглаж болно.

“...Тангад, Түвд таван хэлийн амьтан” гэсэн хэллэг бий. Хятадын “таван үндэстэн” гэдгээс ч улбаатай байж мэднэ, үгүй ч байж болно.

90 оны ардчилсан хувьсгалд янз бүрийн хүмүүс л оролцсон. Гарцаагүй цаг ирснийг түрүүлж харсан зоримог залуус ардчиллын үйл хэргийг сэдэн зүтгэсэн.