“Өнгөрсөн бүх цаг үеийн сүнс гагцхүү номд оршмуй” цувралын Гуравдугаар.

Нэрт эрдэмтэн Густав Йон Рамстедт Монголд анх удаагаа 1898 онд айлчилсан юм. Казань хотноо Монгол явах бэлтгэлээ базааж, Монгол хэл сурахаар ном, сурах бичиг, толь бичиг цуглуулж эхэлжээ.

Уулзах ёстой хүнтэйгээ уулздаг л юм гэдэг энэ. Ингээд бид хоёр хөгшнийг Вашингтон хотын монголчуудын наадамд урьж, Элчин сайдын яамныхантай танилцуулан асарт нь залж хүндэтгэл үзүүлээд, миний бие цаг тохирон, дэлгэрэнгүй ярилцлага авахаар болсон юм. Нас сүүдэр 89-тэй, хоёр улсын харилцааны хамгийн эмзэг далд үеийн үүх түүхийг өгүүлж чадах энэ хүнээр дуртгалыг нь яриулж авах нь нэн чухал билээ.

НТӨ 5-р зуун. Эртний Грек буюу Эллад нутгийн Фессали муж. Сүйрэн унаж, бүхнийг газартай тэгшилсэн барилгын нүд халтирч, элэг шимшрэм дүр зураг. Хэнийг нь ч хэн гэж таних арга үгүй. Ундуй сундуй хөглөрөх гутал хувцас, бөгж зэргээр нь л ах дүүсээ, элгэн саднаа танихгүй юм бол хүндэтгэлтэйгээр оршуулах өөр ямар ч боломж үгүй болжээ. Түрхэн зуур гарсан ганц хүнээс бусад нь ийнхүү бүгд дарагджээ.

Финландын агуу монголч эрдэмтэн Г.Й. Рамстедтын “Дорно этгээдэд долоон удаа” хэмээх аяллын тэмдэглэл номыг орчуулан, уншигч таны гар дээр тавихад бэлэн болоод байна.

АНУ, Англид Монгол судлалыг үндэслэгчдийн нэг энэ агуу эрдэмтний намтар үйл хэргийн тухай бичихдээ бусад судлаачдын тухай бичсэнээсээ арай өөрөөр, тодруулбал амьдралыг нь эхнээс нь хэдэн онд төрснөөс нь тоочин явах биш, төгсгөлөөс нь эхлэн, урьд өмнөх учирзүй, холбоосыг нь хөөх маягаар явлаа, болгоон соёрхоно уу!