Саруул

@saruul
167
нийтлэл
6,684,672
уншигдсан
2,774
сэтгэгдэл

Дилова хутагтын хуучилсан буг чөтгөрийн түүх, болсон явдал

Дилова хутагт Балтиморт, Жон Хопкинсын их сургуульд байхдаа Японы монгол судлаач Широ Хатторид нэн сонирхолтой гурван түүхийг ярьж, дуу хураагуурт бичүүлсэн байна. Эдгээр нь сүүлийн үед “болсон явдал” гэж нэрийдэх болсон, буг чөтгөр, сүнс сүгтэй биеэр учирсан улсын ярьсан хууч буюу нэг ёсондоо “аймшгийн” төрөлд хамаарах үүх түүх, яриа хөөрөө юм.

Дахин мэндэлсэн Цамбагарав буюу Б.Нандин-Эрдэнийн коллаж

Монгол Соёлын Төвөөс зохион байгуулдаг Олон Улсын Монгол Судлалын Хурал, Монголыг сурталчлах соёлын үйл ажиллагаа, “Монгол хэл соёлын зуслан”-д оролцохоор Соёл Урлагийн Их Сургуулиас ирсэн багийн нэг гишүүн нь зураач, уран бүтээлч Будзагдын Нандин-Эрдэнэ байв. Нандин-Эрдэнэ нь уран зураг, коллажаар дагнан туурвидаг, уран бүтээл нь нийгмийн эмзэг сэдвийг хөнддөгөөрөө онцлогтой, Монголын орчин цагийн урлагийн нэгэн тод төлөөлөл билээ.

Хошуу ноёны зээ Бадмаабазар: Манай нутгийн бичигтэй хөшөө намагт шигдээд орчихсон шүү

Энэ зун Өвөрхангай аймгийн Хархорин сумын нутагт, малчин Бадмаабазарын Пүрэвчулууныд гэр бүлээрээ амарсан билээ. Тэдний зуслан Монголын түүхийн маш чухал дурсгалт газрууд болох Хар балгас, Эрдэнэ зуу хийд, Билгэ хааны хөшөө зэргийн төвд оршино. Пүрэвчулууны аав нь энэ нутагт насаараа аж төрж буй, хамгийн сонирхолтой нь нутгийнхаа сүүлчийн ноёны зээ хүү нь болох 86 настай хөгшин сонин сайхан үүх түүх хуучлан сууна. Тиймээс Бадмаабазар гуайтай ярилцлаа.

УИЛЛИАМ БРАУН: АЖИЛ ҮҮРГЭЭ ГҮЙЦЭТГЭЖ БАЙГААД АМИА АЛДСАН АМЕРИКИЙН АНХНЫ ТАГНУУЛ МОНГОЛЫН ХИЛ ОРЧИМ АЖИЛЛАЖ БАЙЖЭЭ

Элчин сайд Уиллиам Браун нь Монгол улс – АНУ-ын харилцааны нэн эгзэгтэй үед маш сонирхолтой үүрэг гүйцэтгэсэн, Монголд анхлан суух Элчин сайдаар томилогдоод монгол хэл сурсан, гэвчиг улс төрийн байдлаас болж хоёр улс дипломат харилцаа тогтоогоогүй, үүний тул сурсан монгол хэлээ дэмий хаяхгүй хэмээн, “БНМАУ-ын түүх” бүтээлийг англи хэлнээ орчуулан хэвлүүлсэн, дипломат, судлаач хүн юм. Ийнхүү Монголд элчин сайдаар ажиллаж чадаагүй боловч хожим Израйльд хоёр ч удаа Элчин сайдаар суусан түүхтэй. Нэрт монгол судлаач Франсис Кливезийн шавь тул Монгол судлалд элэгтэй, сонирхолтой хэвээр, биднийг анх Кливезийн номын сантай танилцуулсан буянтан билээ. Энэ удаад аанай л их сонирхолтой мэдээ дуулгая гэж залгахад нь Арлингтон дахь гэрт нь явж очлоо. Том өрөөндөө гэргий нь сууж байдаг сан, 2022 оны 11 сард бурхан болжээ. “Эхнэр минь надаас 4 эгч, 96 настай байсан юм аа” гэсээр Элчин сайд Браун яриагаа эхлэв (Браун гуай өөрөө 1930 онд төрсөн, өдгөө 93 настай буурал).

ГООГИЙН БАДАН БАГШ: ОНОН ӨРГӨНГӨӨГИЙНД ОЧИЖ “ХООЛ БУУДНА”, ОУЭН ЛАТТИМОР ИРЖ СОНИН САЙХАН ХУУЧИЛДАГ БАЙЛАА

Монгол улс АНУ-тай дипломат харилцаа тогтоосноос хойш анхлан мэдээж манай дипломатууд ирсэн, харин монгол хэлний хичээл заахаар 1990 онд АНУ-д хөл тавьсан, өөрөөр хэлбэл байнга оршин суусан анхны жирийн иргэн хүн бол Гоогийн Бадан багш байв. Бадан багш болбоос Дорноговь аймгийн уугуул, 1932 онд төрсөн, өдгөө 91 настай буурал. Амьдрал намтар, үүх түүхээс нь яриулаад байвал дуусахгүй, энэ удаад багштай зөвхөн Лийдст очиж англи хэр сурсан түүх, социализмын үед Африкт аялсан адал явдал, Сайншандад орос охинтой үерхэж орос хэл сурсан түүх, ийм тодорхой сэдвүүдээр ярилцсанаа толилуулъя.

БОГДЫН ШАР ХАДАГНЫ АЧААР БОЙЖИЖ ХҮН БОЛСОН ГОЧООГИЙН МИЖИДДОРЖ АЖАА: ТАЯГААР ӨРСӨЛДӨЖ, ТАЯГААР ГОЁОД Ч ЯАХ ВЭ ДЭЭ?

Ховд аймгийн Дарви сумын харьяат, Мижиддорж ах бол үүнийг бичээчийн эмэг эхийн төрсөн дүү нь юм. Бид бүгд Ажаа хэмээн авгайлан дуудна. Нас сүүдэр өдгөө 94 хүрч байна. Ээжийгээ нутаглуулаад сэрүүн үлдсэн ганц нагац ахыг нь эргэн очиж, амьдрал намтрыг нь яриулж авав. Өдгөө 94 насыг зооглож байгаа буурал Ажаагийн маань ярьсан бүхэн түүхч, намтар судлаач нарт сонин байж болохуйц, 20-р зууны үеийн боловсрол, их сургуульд элсэх сурах, хот хөдөө шилжих явц ямар байсныг илтгэх баримт, эцэг эх нь Богдод мөргөсөн түүх нь аман түүх судлаач нарт судлагдахуун болж ч болмоор санагдсан тул ганцаар сонсоод үлдэхийг хүссэнгүй, уншигч нартайгаа хуваалцахыг зорив. (Манай Ховд аймаг Ажаа Жаажаа Адиа Амбаа ихтэй, товчхон ялгахыг хичээлээ)