АНУ-д бидний хэдэн нөхөд “Монгол хэл соёлын зуслан” гэж хичээллүүлдэг юм. Хэлээ мэдэхгүй нэгэнд нь заана, мэддэг нэгнийхийг нь мартуулчихгүй санаатай. Хүүхдэд (том хүнд ч бас) хэл заах хамгийн сонирхолтой арга бол дуу билээ.

1980 оны 1 сарын 28.Иран улс.Техераны онгоцны буудал.АНУ-ын Элчин сайдын яамны ажилтнуудыг Ираны Хувьсгалт Гвардынхан барьцаалан хориод байсан тэр эгзэгтэй мөчид яамны байрнаас оргож чадсан зургаан дипломат харин өөр нэр, өөр зүс, өөр бичиг баримтаар хил давахаар түгшин сууна.

Дилова хутагт Балтиморт, Жон Хопкинсын их сургуульд байхдаа Японы монгол судлаач Широ Хатторид нэн сонирхолтой гурван түүхийг ярьж, дуу хураагуурт бичүүлсэн байна. Эдгээр нь сүүлийн үед “болсон явдал” гэж нэрийдэх болсон, буг чөтгөр, сүнс сүгтэй биеэр учирсан улсын ярьсан хууч буюу нэг ёсондоо “аймшгийн” төрөлд хамаарах үүх түүх, яриа хөөрөө юм.

Монголоос дөнгөж ирээд байсан зураач Дамбын Цолмон уралдааны зарыг олж хараад, нэгэнт бага наснаас Марк Твений бүтээлийн уншиж өссөнийх, үзээд алдахаар шийдсэн байна. Ингэхдээ салангид олон зураг зурсангүй, ерөөс гурван ханыг нэг үргэлжилсэн континуум хэмээн үзээд панорама зураг зурж.

Олон нийтийн сүлжээнээс таныг нэг тэтгэлэг зарлаж байгаа гэж сонслоо. Тэр талаар таны өөрийн тайлбар үгийг сонсох гэсэн юм аа.

Зөв бичих дүрмийг хэлний “үндсэн хууль” нь, бүгдээр дагаж мөрдөх ёстой хэм хэмжээ нь гэж ойлговол “хяналт тавьдаг, дүгнэлт гаргадаг, магадлан шийдвэрлэдэг” нь хэн байх вэ? Мэргэжлийн бус уншигчид бол хэл шинжээчид л гэх байх, гэтэл хэл шинжлэл хэмээх өргөн сэдэвтэй холбоотой хүн бүр зөв бичих дүрмийг магадлан шийдвэрлэчих бас боломжгүй юм.