... Хоёрдугаар дайны дараа Зөвлөлтийн 39-р армийг Монголоос гэдрэг татаж оронд нь Дотоодын цэргийн төмөр замын ангиуд орж ирж байрлан, тэдний хүчээр төмөр зам барих бүтээн байгуулалтын ажлууд хийгджээ. “Власовчууд” гэж манайхны ярьдаг нь эд байсан билээ.

Би өөрөө Нью Дели дэх Элчин сайдын яаманд 3өвлөхөөр гурван жил ажиллаж байсан учраас тэр орныг болон Монгол-Энэтхэгийн харилцааг бага зэрэг гадарлана. Монгол-Энэтхэгийн харилцаанд хөтөч болж харилцаа тогтоохоос эхлэн гурвантаа тэр улсад эх орноо төлөөлөн суусан ахмад Элчин сайдын талаар фото-нийтлэл буландаа өгүүлэх гэж байна.

Сталин. Тусгаар тогтнолын тухайд, Танай улс үнэн хэрэгтээ тусгаар тогтносон улс юм. Миний мэдэж байгаагаар зөвхөн ЗСБНХУ л танай тусгаар тогтнолыг хүлээн зөвшөөрсөн. Тийм байх аа? Танайх албан ёсоор Хятадаас салаагүй, салснаа зарлан тунхаглаагүй. Тийм үү?

1949 оны 8 дугаар сарын 19-нд Улаанбаатарт суугаа бүрэн эрхт төлөөлөгч Ю.К.Приходов Москва руу маш нууц захидал игээжээ. БХК(б)Н-ын дотоод бодлогын комиссын дарга В.Грегорянаас эл захидлын тухай тайлбарт мэдээлэл Сталинд бичээд хувийг Молотов, Берия зэрэг Улс төрийн товчооныхонд тараажээ.

Мартын 8-ны баяр болж байна, иймд монголын эмэгтэйчүүдийн түүхэн гэрэл зургуудаас тавихгүй яав даа, байвал үзүүлээч гэсэн дуудлага хүсэлт нэг бус удаа надад ирлээ. Ирэх 7 хоногт блогтоо тавья аа гэж хариултал цаг үе нь өнгөрчихнө, яг одоо олон улсын эмэгтэйчүүдийн баярыг улс даяараа тэмдэглэж байгаа үед үзүүлэх нь зөв гэх хүн ч ярьж байна.

Түүхэн шинэ орчинд, олон улсын харилцааны шинэ загварт Монголын геополитик ингэж төлөвшсөн хэмээн дараахи түүхэн гэрэл зургуудаар тайлбарлая.