Өдгөө хэрэглэж байгаа үгсийн гарвал, хаанаас зээлдэн авсныг сонирхоход, хамгийн олон нь латин гарвалтай мянга орчим үг байна. Цааш нь герег, англи, франц, хятад, түрэг, төвд гарвалтай тус бүр 500 үгс, орос, герман, санскрит угшилтай тус бүр 200, манж, араб, перс гарвалтай тус бүр ойролцоогоор 100 үгс тэмдэглэгджээ. Түрэг угшилтай үгс нэн дээр үед зэрэгцээ болон хамтран амтдарч байх үед нэвтэрсэн байж таарна. Уйгар, согд, перс үгнүүд дундад зууны үетэй холбоотой байх. Төвд үгс шарын шашин нэвтэрснээр, мөн олон санскрит үгс төвдөөр дамжиж ирсэн байж таарна. Мянганы турш хөршлөн амьдарч байсны хувьд хятад гарвалтай үгс бараг мянга хүрч магадгүй ч, өнөөгийн бидний ойлгох хүрээнд 500 орчим л байна.

Нэгэн шинэ үеийн "тэргүүлэх эдийн засагчтай" твитрээр маргаснаас болж гэнэт дургүй хүрээд 30 гаруй жилийн өмнө бичиж хэвлүүлж байсан "Эдийн засагчдад хорлогдсон эдийн засаг" өгүүллээ энд тавьж байна. Манай "эдийн засагч" гэгчид бүгдээрээ үзэл сурталжсан "улс төрийн эдийн засагчид"! Тэд бол үзэл суртлын фанатакчид, популизмын төлөөлөгчид. Ингээд төрчихсөн улс ч засвар авдаггүймдөө. Анх ухаан орж бичиг танихтай болуут нь тархинд нь мэс заслалын аргаар суулгаад өгчихсөн бол үхэж байж л тэрнээсээ салдаг. Эд уг нь эхнээсээ мужаан ч юм уу, жолооч мэргэжил эзэмшсэн бол нийгэмд болон өөртөө хэрэгтэй амьдрал туулах байсан. Гажуудсан нийгмийн хохирогч, золиос юм даа!!!

Нэг хэлнээс нөгөө рүү үг, ухагдахуун шилжих нь хэл хоорондын харилцан солилцоо биш. Үг зээлдэх нь тухайн хоёр үндэстний соёлын харилцааны үр дагавар юм. Гэхдээ үг зээлэх нь соёлын харилцаанд байгаа хоёр хэлний хооронд гол төлөв нэгээс нөгөө рүү чиглэдэг болохоос харилцан солилцдоггүй тэгш бус байдал илүү ноёрхдог. Энэ тохиолдолд үг зээлдэж байгаа явцад оролцож буй хэлнүүдийн аль үндэстэн нь давуу эрх мэдэлтэй, нэр хүндтэй, илүү хөгжсөн, эд баялагаар дээр зэргээс хамаарч үг зээлэх нь ихэвчлэн нэг урсгалтай байдаг.

Хөрөнгөө нэгэнт оруулсан компагийг шахан гаргасны дараа бусад хөрөнгө оруулах гэсэн компаниуд орхин гарав. Эдийн засаг огцом өссөнөөсөө хурдан унаж эхэллээ. Алтанхуягийг огцруулж оронд нь Сайханбилигийг томилов. Засгийн газар дангаараа байгуулах бололцоогүй учир МАН-тай хамтарсан Засгийн газар байгуулжээ. Гэсэн ч дахиад барьцаанд оров, юу гэвэл сонгууль дөхүүлж байгаад хамтарсан Засгийн газрын хамтрагч МАН гэнэт засгаас гарч хорлов. Оронд нь авчирч суулгасан Энхбаярын МАХН яг сонгуулийн үеэр Засгийн газрынхаа эсрэг баатарлагаар тэмцсээр сонгуульд АН-ыг булшиллаа.

2003 онд Энхбаярын Засгийн үед Гадаад сайд Л. Эрдэнэчулууны биечлэн уйгагүй шургуу хөөцөлдсөний хүчинд Монгол улс Ромын гэрээнд багтаж, Гаагын олон улсын эрүүгийн шүүхтэй нэгдсэнээр Олон улсын тогтсон хэм хэмжээг хүндэтгэн үздэг, өөрийн үзэл бодолтой, чөлөөт ардчилсан орны нэг гэдгээ илэрхийлж чадсан юм. 2004 оны сонгуулиар Ромын гэрээнд нэгдсэн явдлыг Гадаад харилцаанд гарсан хамгийн том үйл явдал гэж зүй ёсоор үнэлж байсан.

Төв Азийн үе үеийн нүүдэлчдийн уугуул нутагт өнөөдөр монгол хэлтнүүд оршин сууж байна. Маш олон янз аялгатай энэ хэлийг овог дотроо ганцаараа бие даасан хэл гэж ихэнх судлаачид үздэг. XIII зуунд монгол хэлний зүүн аялга давамгайлж байж, учир нь нүүдэллэн явдаг хаад зүүн талдаа байрладаг байсан байна. Энэ үед буюу түүнээс арай эрт монгол бичгийн хэл үүссэн учир аяндаа зүүн аялга давамгайлах болжээ. ХХ зууныг хүртэл монголчууд олон аялгаар ярьдаг байсан боловч уйгараас авсан босоо бичигтээ захирагдан үндсэндээ нийтлэг нэг хэлтэй байлаа. 1930-аад оны үед СССР дэх Буриад Монголд хорь буриад аялгад захируулсан кирилл үсгийг, Халимагт халимаг-торгууд аялгад түшиглэсэн кирилл үсгийг нэвтрүүлснээр цоо шинэ салбар хэл үүсэх хандлага буй болжээ. Монгол улс II дайны дараагаас халх аялгад түшиглэсэн кирилл үсэг нэвтрүүлснээр өөрөөсөө олон монголчуудтай Хятадын өвөрлөгч монголчуудаас мөн аажмаар ялгагдаж эхэлжээ.