Ардчилсан нам сүйрээд л зогсчихдог сон бол хэчнээн сайхан. Харамсалтай нь тийм биш. Учир нь энэ нам л одоохондоо улс төрийг тэнцвэржүүлэх, эрх баригч намд хяналт тавих боломж бололцоотой, туршлагатай, нийгэмд нөлөө бүхий улс төрийн хүчин хэвээрээ. Ардын нам улс төрийн талбайгаас гарлаа гэхэд “алтан замена”, тайзнаас буулаа гэхэд “дублёр дүр” хийх үндэстний хэмжээний цор ганц нам.

“Хоёр хулганын тухай үлгэр. Хоёр хулгана аягатай сүүнд унажээ. Эхний хулгана шууд бууж өгөн живж үхсэн. Харин хоёр дахь нь сүүг цөцгий болтол нь самардсан гэдэг. Тэгээд аяганаас гарч амьд үлдэж чаджээ.”

Ер нь сүржин эхлээд даржин дуусдаг нь “монголын ёс”. Ёс учраас хэн ч гайхширахгүй, эргэлзэхгүй… бүгд шууд хүлээж авна. “…байх ёстой зүйл… ингэх гээд л байсан юм… би бүүр аль эрт хэлээ биз” гэх зэргээр өнгөрсөн хойно нь бүгд л мэргэн цэцэн, ёс ёр мэддэг хүмүүс болж жүжицгээнэ.

Тэгвэл жам ёсны, зүй зохистой хөгжил гэж юуг хэлэх вэ? Байгалийн хөгжил, нийгмийн хөгжил, үзэл санааны хөгжил, хувь хүний хөгжил… ер бүх хөгжлийн тухайд.

Сонгуульд хэн хэн өрсөлдөж байгаа юм бэ? Гурван хүн нэр дэвшсэн. Ухнаа, Хүрэлээ, Сүхээ гурав. Бурхан гурвын тоонд дуртай гэдэг дээ… хол явна аа.

Такси барих гэдэг чамгүй ухаан шаарддаг зүйл. Төлбөрөө төлөх задгай мөнгө бэлэн эсэхийг шалгах, такси барихаар оочирлож буй хүмүүсийн хамгийн зүүн гар талд нь очиж зогсох, таксины жолоочийн явах маршрутыг таах, жолоочийн зүгээс гарах элдэв янзын эрсдэлийн үнэлгээг хийх, километрээ тэглэсэн эсэхийг шалгах... зэргээс эхэлнэ.