Орчин цагын сургамжит өгүүллэг гаргахгүй бол одоо өнө эртний сургамжит өгүүллэгүүд ямар ч хэрэггүй утгаа алдажээ. Аливаа юм цаг хугацаандаа тааруулж хувирч өөрчлөгдөж байвал сайхан байдаг билээ. Тиймээс би шинэ шеийн сургамжит өгүүллэгүүдийн цувралыг гаргахаар шийдлээ.

Нэгэн Гамп гэж хөөрхөн том толгойто, түүн шигээ гүзээтэй нарийхан хөл гартай залуу байжээ. Түүний сэтгэл санаа хэр сайхан ааа эсрэгээр хэр муухайг хэн ч үл мэднэ. Нэгэн удаа түүнд мөнгөний асар их хэрэг гаржээ. Тэрээр пиав уух асар их сонирхолтой тул тэр сонирхолоо дархын тулд түүнд мөнгө байнга хэрэг боолдог аж. Бусдаар түүнд мөнгөний хэрэг огтхон ч үгүй. Гамп хүү баруун хашааны Балбар хүүг цалингаа өчигдөрхөн авсаныг мэдэж байлаа. Балбар бол царай муутай, санаа муутай, байнга Гамп хүүг дээрэлхэж зодож байдаг увайгүй нэгэн. Түүний энэ байдлыг хавийн хүн ард мэдэх тул хоч нь хүртэл “Муу” гэх бөлгөө. Бөлгөө гэж гое үг шүү.  Гэвчиг Балбар энэ бие өөр боловч эгэлгүй ихээр пиав уух хүсэл нь Гамп хүүтэй туйлын адил байлаа. Чухам энэ хүсэл дээр нь дөрөөлж болно гэдгийг Гамп хүү туйлын сайн ухаарч байлаа. Тэрээр Балбар хүүтэй уулзаад түүнд сайхан хандаж өөрийн хүслээ түүний хүсэлтэй адилхан байгааг анхааруулхын ялдамд дипломат ёсоор үзүй ёсны санал тавьлаа. Бүүр түүний муу гэдэг хочыг хүртэл дурдсангүй. Балбар хүү ч нэг сэжиглэнгүй харсанаа түүнд зөвшөөрсөний тэмдэг болгож ойролцоох баарны зүг эрүүгээрээ зааж байна. Пиав уухад элдэв долоон үг хэрэггүй билээ. тэдний уулт зодоон цохионоор өндөрлөж цагдаа сэргийлэх эрүүлжүүлэх болж дууссан ч уух хүслээ хэн хэн нь дарсандаа сэтгэл хангалуун байлаа.

Гамп хүүгийн зүүн талын хашаанд Жүрмэд хэмээх нэгэн байдаг байлаа. Жүрмэд болбоос ажилдаа сайн архи дарс эргүүлэхгүй туйлын сайн нэгэн. Гэвчиг түүний царай өсвөр насны батга нь сорви болж тогтсон эрээн цоохор нэгэн. Тэрээр гаамп хүүд байнга үглэнэ. Чи уулаа идлээ, ажил олж хий, авгай ав амьдарлаа бод гэнэ. Гамп хүү дэргэд нь юм хэлэхгүй ч дотроо тэнэгтээд бай царай муутаа гэж бодож явдаг байлаа. Жүрмэд ч үүнийг нь мэдэхгүй болхоор тэрүү Гаамп хүүг шартчаад ам цангаж явхад шанагтай ус өгөх, хашааруу нь хулгайч орох гэж байхад хөөе эзэн нь дотроо байгаа хэмээн хашгирч холдуулж тус болдог байлаа. Чухам Балбар Гаамп хоёрыг архиан уухаар явж байсан тэр өдөр царай муут Жүрмэд тааралдаж бэтий уу манайхаан гурвуулаа ажлаа хийж эв хамт нийгэм байгуулий гэж том сизоотлоо. Балбар ч дүрс хийн уурлаж Чам шиг царай муутай нөхөрт түй ч хамаагүй гэж  хэлж орхилоо. Жүрмэд уурлан тэр хоёрыг газарт саван унагааж дэвсэж, үсдэж байгаад нүүрлүү нь өшиглөсөөр байгаад алж орхилоо. Ха ха энэ зодолддог худлаа шүү би сая ийм кино үзэж байсын. Жүрмэд миний царай яахвээ та хоёрын элэг царайнаас минь дор боллоо гэж байна. Балбар уурлан чам шиг царайтай байснаас бид хоёр шиг элэгтэй байсан нь дээр тээ хэмээн Гаамп хүү рүү дэмжлэг хүссэн байртай харлаа. Гаамп хүү энэ удаад аль нэгний талд орхоос аргагүй байдалд хүрлээ. Ууж идэх их хүслээ бодвол Балбарын талд, гайгүй сайн хүнийг нь бодуул Жүрмэдийн талд ормоор байлаа. Энэ удаад Гаамп хүү жүрмэдийн талд оржээ. Тэгээд Жүрмэдээ чиний царай бол ....................................... гэж аймшигтайгаар алдарт аффоризмаа хэлжээ.

За та бүхэнд энэ нээх сайн ойлгогдож сургамж авж чадахгүй бол би улс төрийн хүрээнд тайлбарлая. Хүн бүр улс төр ойлгодог болсон цагт саяхан нэгэн кээс надаа хүн ярьж өгхөөр нь энэ өгүүллэгээ бичхээр шийдсэн бөлгөө. Их хурлын дэд даргын 2 суудлыг намууд нэг нэгээрээ авдаг юм байна. Тэгээд газрын наймаачин, авилгачин, хотыг балалсан гэж элдэвээр хэлүүлдэг байсан ч М.Энхболд гэдэг хүнийг намууд санал нэгдэн дэд даргад сонгож орхижээ. Гэвчиг дараа нь АН намын дэд дарга суудлаан өгч өөр дэд даргатай болхоор Гончигдорж гэдэг хүнийг дэд даргад сонгохоор болж. Гэтэл МАН намыхан манай нам нэгэнт дэд даргатай болсон юм чинь хэмээн өс зангидаж АН-ын Гончигоо гэдэг хүнийг элдэвээр гоочилж санал хураахад бологохгүй хэмээн эсрэг кнооп дарж орхижээ. Түүнийг гоочлохдоо баг зүүсэн энээ тэрээ гэхээс хэтэрсэнгүй. Тэгвэл энэ 2 улс төрчийг жингийн тавцан дээр тавиад үзий. За таануус үзээрэй хүнд хөнгөний биш нэр төр цэвэр бохирийн жин дээр шүү. За хэн нь яахуу тэгвэл нэгнийхээ даргаа сонгох болхоор нөгөөх нь өс авж унагаах гэж байдаг нь эцэстэээ хэнийг ч хохироогоод байгаан бүү мэд. Лав л иргэд ашиг олсонгүй.  МАН ойлголцохыг хүсдэггүй юм байна, хамтрахыг хүсдэггүй юм байна, хамтрахыг хүсдэггүй юм байна, бие биеэ хүндэлдэггүй юм байна, зүгээр л өс хонзон авах, бүх юмыг гацаахыг л хүсч байна гэхээс өөр арга алга.  Тэр нь цаашаа хэрэгжээд байхын болуул энэ парламентыг байхгүй болгий, тараая гэсэн, ийм л өс хонзон агуулж дахин санал авах алс ирээдүйн зорилго байна уу даа гэсэн томоохон дүгнэлтэнд хүрлээ би. Таануус ч гэсэн над шиг дор дор нь дүгнээд явдаг бол их сайн шүү. Дүгнэхгүй байсан ч сайн.

За одоо сургамжит өгүүллэгийн сургамжтай хэсэг нь. Сайнийг ч муу болгож болно мууг ч сайн болгож болно. Ер нь муулахын тулд муулвал хэнийг ч муулж болно. Цаашилан ухаж бодвоос мөнхийн эрх ашиг гэж байдаг. Тэрнээс сайн муу хүн гэж байхгүйн байна. Нэгэнт өөрийн хэрэг бүтсэн бол бусдын хэрэг түй ч хамаагүй, ямарч хамаагүй үнээр ард түмнээс оноо авая гэсэн өс хонзон улс төрд байнауу даа.

Цаашид улс төрд болж буй элдэв зүйлсийг өөрийн амьдралтай холбон сургамжтай байдлаар хүүхэд багчууд та бүхэндээ хүргэх болноо.