Хавдар нь дэлхийн хэмжээнд хамгийн аюултай эмгэгийн нэг болж нийт нас баралтын шалтгааны хоёрдугаарт буюу зүрхний эмгэгийн дараа орж хавдраар өвчлөгсдийн тоо жилээс жилд нэмэгдэх хандлагатай нь судалгаагаар батлагдаж байна.

Мах, шувуу, загас, тэнгис далайн гаралтай хүнс, төмс, хүнсний ногоо, гурил, будаагаар хийх хоол, ялангуяа хуурга, жигнэсэн, шарсан махан хоолыг төрөл бүрийн сүмстэй хэрэглэдэг. Сүмс нь хоолонд сайхан амт, үнэр оруулахаас гадна тэжээлэг чанарыг нь нэмэгдүүлдэг сайн талтай.

Орчин үед зөв, зохистой хооллолтын асуудалд ихээхэн анхаарах болжээ. Өнгөрсөн зууны 30-аад оны үеэс эхлэлтэй зөв, зохистой хооллолтын шинжлэх ухаан XX зууны сүүлээс шинэ агуулгаар баяжиж дагнасан хооллолт, тэнцвэржүүлсэн хүнс тэжээл, зохицуулах үйлчлэлтэй хүнс, экологийн цэвэр хүнс, органик хүнс,

Татаж шанзалсан махыг сонгино саримс мэтээр амт тохируулан, зуурч элдсэн гуриланд боогоод халуун ууранд жигнэж болгодог хоолыг бид бууз гэж нэрлэдэг.

Цагаан будаа бол дэлхийд хамгийн түгээмэл тархсан хүнсний нэг төрөл Цагаан будааг дэлхийн хүн амын талаас илүү хувь нь хүнсэндээ хэрэглэж байна. Цагаан будаа нь мах, загас, ногоо гэхчилэн бусад бүх төрлимйн хүнстэй сайтар зохицдог. Дангаар нь болон бусад хүнстэй хольж маш олон нэр төрлийн хоол бэлтгэнэ.

Англичуудын зул сарын баярын үндэсний оройн зоог бол гичтэй сүмсээр амт тохируулсан гахайн толгой. Түүнчлэн зул сарын баярын үеэр ширээндээ шувууны мах, ялангуяа цацагт хяруул, эсвэл галууны бүтэн мах тавьж тансаг ширээ засдаг. Битүүлгийн хоолыг Christmas pudding гэж нэрлэдэг.