Буддын шашинд Их, Бага хөлгөн гэж бий. Их хөлгөнд судрын ёс, тантрын ёс гэсэн үндсэн хоёр чиглэл бий. Бага хөлгөний үнэт зүйлсийг ухаарах нь Их хөлгөнд суралцах дэвсгэр болдог.

Энэ номд буддын шашинтнууд, тэдний үзэл бодол, үйл хөдлөл, амьдралын хэв маягийн тухай өгүүлэх болно. Буддын шашинтай хүмүүс ямар урсгалд шүтэж сүсэглэдэг, хаана аж төрдгөөс хамаараад оюун бодол, ахуй байдал нь харилцан ялгаатай байх ажээ.

Эдүгээд ч, ирээдүйд ч хэрэгжүүлэх эдийн засгийн оновчтой бодлого тун энгийн байна. Төр ард иргэдийнхээ амь нас болон өмч хөрөнгийг дотоодын болон гадаадын түрэмгийллээс хамгаалах, үүссэн маргааныг шийдвэрлэх, мөн хүмүүсийг өөрийн зорилго, хэрэгцээнийхээ төлөө ажиллаж, амьдрах нөхцөлийг хангаж чөлөөтэй орхих ёстой.

Зэн бол зүгээр л Зэн. Өөр юутай ч зүйрлэх аргагүй. Хүний ухамсрын ертөнцөд тохиосон хамгийн энгүүн атлаа эгэлгүй гайхамшиг. Энгүүн гэдгийн учир нь Зэн мэдлэг буюу оюун ухаанд дулдуйддаггүй.

Будда хариулсан нь: “Хар буруу санаагүй хүлцэл хамгаас хүчтэй. Хэдий чинээ амарлина, төдий чинээ хүчтэй болно. Хилэнцээс ангижрахын хэрээр хотол ертөнцөд хүндлэгдэнэ. Хир буртгаас салсан цэвэр сэтгэл хамгаас гэрэлтэй. Бүхнийг танин мэдсэн учир түүнийг хамгаас гэрэлтэй хэмээнэ.”

Хүн эрх чөлөөгөөр ангаж цангадаг. Үргэлж түүнийг эрэн бэдэрдэг. Эрх чөлөө бол ухамсрын гүн дэх цөм. Хайр бол түүний хүрээ тойрог. Эрх чөлөө, хайр хоёроор ханасан хүн амьдралд харамсах зүйлгүй болдог.