Цас цавцайн унажээ. Үүлс хөшилдсөн Рицюкагийн оргил энэ цасанд дарагдан намхан болсон мэт. Эцэст нь Гамаэрын уужим саруул хөндий дун цагаанаар эргэлдэж, нэлэнхүйдээ зузаан цасан хучлагаар хучигдав.

“Хүмүүн хорвоо” нийгэмлэг, Нэпко хэвлэлийн газрын хамтын бүтээл “Түүхэн эрхмүүдийн цадиг”-ийн 18 дахь цуврал уншигч таны гарт очлоо. Монгол Улсын төр, түүхийн судалгаа хийх, их түүхийн эгэл бодит үнэнийг тодруулах, өнгөрсөн эдүгээгийн Монгол түмний нэрт хүмүүсийн түүхэнд гүйцэтгэсэн үүрэг, тэдгээрийн амьдрал, монгол ухаан, холч харааг ард түмэн, хойч ирээдүйд ойлгуулан таниулах, түгээн дэлгэрүүлэх зорилготой “Түүхэн эрхмүүдийн цадиг” цуврал энэ удаа Монгол Улсын Гавьяат хуульч, Улсын дээд шүүхийн дарга агсан “Дашдоржийн Дэмбэрэлцэрэнгийн намтар, түүхийг олон түмэндээ хүргэлээ.

Нийтэд нэгэнт тарж түгсэн юмыг түгээмэл зүйл гэнэ. Жишээ нь, түгээмэл арга - олон нийтэд дэлгэрсэн, түгсэн арга. Түгээмэл зүйл - олон нийтийн дунд түгсэн зүйл, тархсан зүйл. Түгээмэл өвчин - нийтэд элбэг тохиолддог өвчин. Түгээмэл түүх - нийтэд, ард түмэнд хамаарагдах түүх. Түгээмэл үзэгдэл - өргөн дэлгэр байдаг үзэгдэл, олон тохиолддог үзэгдэл. Түгээмэл чанар - алив үзэгдэл юмст нийтлэг байдаг чанар. Түгээмэл явдал - олон тохиолддог явдал, байдаг л явдал, гардаг л явдал. Түгээмэл холбоо - бүх нийтийн холбоо. Хотол түгээмэл - бүхнийг хамарсан гэх мэт.

Татвар эмийн хүүрнэл

Өргөмж магтаалд угаас дургүй Шантидэва орон хийдээ орхин явав. Араас нь заллага айлтгаж ирсэн бандита нарт сууж байсан өрөөнийхөө тотгонд нуусан Судрын хураангуй, Суртлын хураангуй хэмээх хоёр бэсрэгхэн номоо зааж өгөөд, замаа хөөсөн гэдэг. Шантидэва ахиж ном бүтээл ч туурвисангүй, сүм хийдэд ч суусангүй, хэрмэл чөлөөт амьдралаар амьдарч явсаар насыг баржээ. Тантрын түүхэнд нэг насандаа төгс гэгээрэлд хүрсэн Энэтхэгийн наян дөрвөн шидтэний нэг Бүсүгү, нийтийн ёсонд төв үзлийн их онолч, бодь сэтгэлийн бясалгалын уламжлалын багш Шантидэва хэмээн мөнхөрсөн түүний эл бүтээл өнөөдөр дэлхий дахинд танил болж, сая сая хүнийг ариусал ухаарал, амар амгаланд хөтөлсөөр.

Ардчилал ямагт эмзэг байдгийг бид бүгд мэдэх ч гэлээ бидний өнөөдрийн амьдарч байгаа ардчилал нь чулуун хэрэм мэт бат бэх юм шиг санагдана. Бидний Үндсэн хууль, эрх чөлөө ба тэгш эрхийн үндэсний мэдрэмж, угийн чадал тэнхээтэй дунд давхарга, бидний хөрөнгө чинээ болон боловсролын өндөр түвшин, том бөгөөд олон төрөлт хувийн хэвшил зэрэг нь бусдад тохиолдсон шиг ардчиллын хямралаас биднийг хамгаалах ёстой дархлаа юм.