Хэлмэгдэл- хөндүүр сэдэв. “Улаан орхимжны давлагаа” роман, “Тэнгэр дуугарахын өмнө” туужийнхаа араас бас нэг навтраг эрээчиж үлдээх хүсэл зовооном. Тэнхээ даанч барагджээ. Тонилох надад уг нь хэрэггүй л дээ. Хойчоо л бодсон юм. Ядуу хүн харамсалтай. Мэхлэгдсэн ядуу ард түмэн бүр ч гунигтай.

Оюу толгойн гэрээ батлагдсанаас хойш Сү.Батболд Ерөнхий сайд болж, тус гэрээнд Монголын талын төлөх ёстой зээлийн хүүг бараг 50 хувь бууруулах, Монголын талын авах-суутгах татварын хэмжээг 2-20 дахин нэмэгдүүлэх өөрчлөлт оруулсныг мушгин буруутгаж, гадаадын шүүхэд өгчээ гэж гомдолложээ. Эдгээр тоон үзүүлэлтүүдийн үнэн худлыг би ч тулгаад магадалчихаж дөнгөмөөр. Гар утаснаас салдаггүй хүүхдүүд бол шилэн данснаас бүр ч түвэггүй шалгачих биз. Ийм ойрхон худал хэлэхгүй гэх үүднээс Сү.Батболдын мэдэгдэлд итгэх үндэс байна. Гэхдээ юутай ч шалга. Одооны эрх баригчид горьгүй.

Монголд хуулиа мөрдөхгүйгээс бүтэж үхэм. Хогоо зам талбайд хаяж, шүлсээ хандсан зүгтээ нулимж, нусаа өөдөөс нийж, улаан гэрлээр увайгүй дайрагч сүрэгт шаардлага тавиад үз. Ад болно. Шаардлага тавьсан чамайг дэмжих зоригтон нэг ч гарахгүй. Яагаад? Ялагдаж хашраад тэр. Хууль зөрчигчөө бид өмөөрч давруулаад, хуулиа мөрд гэж шаардсанаа элбэж гөвшдөг. Засгийн эрх булаав гэвэл нэр төрд халдсан гээд шоронд. Монголд хууль уг нь бий. УИХ цоорхой хуулиар бөөлждөг.

Оросуудыг өмөөрөхдөө монголчууд галзуу. Яаж ч мэднэ. Тиймээс “Улаан орос” нийтлэлдээ би орос эрдэмтдийн судалгаа, орос алуурчдын тайлан, орос сонины зах цухаас эшэлбэл оросуудад үнэнч монголчууд тогтож хайрлаж юу магад агаад хал балгүй гэж болгоомжлов.

Энэхүү багахан мөхөс бичвэрийг Архангай аймгийн Хашаат сумын харьяат, Монгол улсын Төрийн шагналт, Соёлын гавьяат зүтгэлтэн, зохиолч Цэндийн Доржготовын уран бүтээлд зориулав. ДОРЖГОТОВ-Төвдөөр дорж, санкритаар базар, монголоор очир хэмээн дуудагддаг энэхүү нэр нь хамгийн сайн чанарын чулуу, чулууны дээд буюу алмааз эрдэнэ агаад готов нь бүтээгч гэсэн үг. Тэгэхээр Доржготов гэдэг нэр нь монголоор очир бүтээгч хэмээн буумой.

Ковидоор үнэ тэглэсэн цахилгааны хэрэглээ эрс ихэссэнээр эрсдэл нүүрлэж, нүүрсний 20 мянган машины 100 км-ийн түгжрэлтэй экспорт маань хумигдав. Цар тахалд барьц алдсан монголчууд олон жил гацсан төсөлдөө унтаж байгаад сэрсэн мэт гэнэт харамсаж, “төмөр замаа тавьдаг байж”, “эрчим хүчний үүсвэрээ амжуулдаг байж” гээд бузгай шийдэмгий шуугихад би урамшиж, энэ талаар урьд бичсэнээ нэмэрлэхээр зориглов.