1979 оны 11-р сарын 27-ны оройн 19 цагт Зөвлөлтийн Тусгай албаны цэргүүд / СпецНаз/ Кабулын нисэх онгоцны буудалд гэнэт десант буулгаж Афганистаны төрийн ордоныг бүсэлж Ерөнхийлөгчийнх нь харуулын албаны цэргүүдийг БТР дээр суурилуулсан “ЗСУ Шилка” пулемётаар буудан хөнөөж төрийн эргэлт хийжээ. Афганы ард түмэн “зөвлөлт нөхдүүд”-ийнхээ энэхүү гэнэтийн цэргийн ажиллагааг огт ойлгосонгүй. Харин хожим нь мэдэж зөвлөлтийн түрэмгийллийг үзэн яддаг болсон юм. Афганы ард түмэн зөвлөлтийн цэрэгт 1 сая 500 000 иргэнээ хөнөөлгөж / тэдний дунд олон мянган хүүхэд, бүсгүйчүүд, ахмадууд амь үрэгдсэн / зөвлөлтийн цэргийг үзэн яддаг болсон юм.
Чингүн хатан монгол хүмүүст энэ газар нутгийг хэвээр нь сахиулах эрмэлзэлтэй байсан тул монголчууд Гүнжийн сүмийг ихэд хүндэтгэн дээдэлдэг байжээ. Эдүгээ нийслэл Улаанбаатар хотоос холгүй оршихТэрэлжийн ууланд байх нэгэн жижиг сүмийг хүмүүс Гүнжийн сүм хэмээн хүндэтгэн нэрийддэг нь угтаа Халхын Түшээт хан Дондовдоржийн их хатан, Манжийн Чин гүрний Энх Амгалан хааны охин хичээнгүй Амарлингуй Чингүн хатны дурсгалтай холбоотой юм.
Сүүлийн зуун жилд нүүдэлчин үндэстэн дэлхийд хөгжлөөрөө цойлж гарсан нь бараг үгүй бөгөөд төв болон дундад азийн Монгол, Киргиз, Узбек, Тажик, Туркмен, Афганистан улсууд хөгжлөөрөө дэлхийд эхний тавьд ч орж чадаагүй юм. Гэтэл дундад азийн Казахстан улс сүүлийн гучин гурван жилд хурдан хөгжиж дэлхийд эдийн засгийн чадавхиар 48 дугаар байрт орж чаджээ. Казахстан улсын түүх болон хөгжлийн нууцаас товчхон өгүүлье.
Ардчилал бол жижигхэн зүйлээс эхэлдэг. Монголын ард түмэн бол хоёрхон зүйл хүсдэг. Ажил орлого, амьдрах орон сууц. Энэ хоёр зүйлийг нь төрөөс хангаж ажиллаж амьдрах бүх нөхцөл боломжийг нь өгчихвөл манай ард түмэн түргэн босоод хөгжих чадалтай ард түмэн шүү.
Эдүгээ Орос оронд ерөнхийлөгчийн сонгууль ч ойртлоо. Украинд хийсэн оросынтүрэмгийлэл ч ширүүслээ. Энэ новшийн дайн хурдан зогсоосой. Дахин эрдэнэт хүмүүний амь нас бүү хорогдоосой. Цэнхэр дэлхий минь амар амгалан байгаасай.
Хорьдугаар зуунд хойд хөрш Зөвлөлт Холбоот Улсад дөрвөн удаа их дүрвэлтийн давалгаа болжээ. Анхны дүрвэгсдийн давалгаа цагаантны дүрвэгчдийн 1918-1924 оны давалгаа байсан юм. Орост улаан хувьсгал болжиргэний дайн гарч аллага хядлага, дээрэм, өлсгөлөнгарснаас болж цагаантны армид алба хааж байсан цэрэг, офицерууд болон тэдний гэр бүл, оросын сэхээтнүүд, христийн санваартан, баян чинээлэг иргэд бүгд нийлээд 5.0 сая хүн баруун европ руу дүрвэжээ.