Ардчилсан хувьсгал өрнөх үеийн хижээл насныхан одоо тэтгэвэртээ гарчихсан, гэртээ зурагтын удирдлагаа эргүүлж, үе үе нэг салхилж хүмүүстэй хууч хөөрсөн шигээ сууна. Тэд бол өөрсдийн амьдралаа социализмын дунд бүтээсэн, социализмыг байгуулалцсан улсууд. Ихэнхи нь социализмдаа арай илүү элэгтэй ханддаг юм болов уу гэж санагддаг.

Мөн тэр үед ид ирэн дээрээ байсан залуучууд одоо нийгэмд байр сууриа олчихсон, “захирал болох уу”, “зам цэвэрлэх үү” гэдгээ мэдчихсэн, түрүүчээсээ ач зээгээ тэвэрч эхэлж буй үеийнхэн. Амьдралын нь хагас нь өнгөрсөн нийгэмд, хагас нь ардчилсан нийгэмд өнгөрч буй болохоор тэд “соц” –ийн үеийг одоотой харьцуулан хамгийн бодитой дүгнэж чадах хүмүүс.

Тэдний дараа үеийнхэн буюу 90 онд өсвөр, шилжилтийн насандаа байж таараад дөнгөж хорвоотой танилцаж явсан хүүхдүүд одоо бол яг хийж бүтээх оргил үе нь ирж захаасаа хурган дарга захирал болцгоогоод, ар гэрээ авч явах үүрэг нуруун дээрээ авч, хүүхдүүдээ сургууль цэцэрлэгт оруулж эхэлж байна. Социализмыг “амтлаад” л ардчилал руу орсон, ямартай ч тодорхой хэмжээгээр “соц” –ийг мэддэг.

    Харин одоогийн 16-25 насныхан буюу социализмын амтыг өчүүхэн ч мэдрээгүй, тэнд юу байдгийг уншиж байснаас биш мэдэрч үзээгүй, ардчилал ялах үед ухаан суугаагүй дөнгөж хэлд эсвэл хөлд орж байсан, мөн ардчилалаас яльгүй хойш төрсөн хүүхдүүд бол өөрсдийн онцлогтой нэг үеийнхэн. Манай үеийнхэн л дээ.

Зарим нь дунд сургуулиа төгсөж, зарим нь их сургуулиа төгсөж, зарим нь дөнгөж ажилд орж, зарим нь дөнгөж мэргэжилдээ дадлагажиж эхэллээ. Энэ үеийнхний “багачууд” нь иргэний үнэмлэхээ анх удаа авч байхад “ахмадууд” нь иргэний үнэмлэхээ анх удаагаа сунгуулж байна.

Чанамал жинс, Рокк Н Ролл, өргөн шуумагтай өмднүүд, дөч тавь зуун хорин мянгатын алдарт атмаанууд, орбитын сувгаар шинэ жилийн орой 4 хүртэл үздэг АББА –ийн дуунууд, галлаж халаадаг сургуулийн танхим гэх зэрэг онцлог түүхүүдийг бидний ах эгч, аав ээж нар ярьцгаана, харин бид тийм зүйлсийг үзээгүй. Үе үеийнхний гангараа, хувцас, моод, хүүхэд насны зугаа, туулсан дурсамжууд өөрсдийн онцлог ялгаатай байдаг билээ.

Картын бараан дээр бойжилтынхоо гол үеийг өнгөрөөсөн бидний үеийнхэнд ч бас том ах нарын маань үзээгүй, жижиг дүү нарын маань мэдэхгүй онцлог дурсамжууд бий шүү дээ. Зарим нэгийг нь өгүүлж хуучнаа нэг дурсъя гэж бодлоо.

Наадаг зурагтай, жимсний амттай хужаа бохьнууд ТҮЦ –д 25 төгрөг байлаа. Зургийг нь цуглуулаад л, адилхан болчуул хоорондоо солилцоод л. Зурагтаар анх “Lion King” –ийг үзээд их сэтгэл хөдөлж билээ, үнэхээр ч сайн хүүхэлдэйн кино. Түүний баатрууд Симба, Пумба, Тимоны наадаг зурагтай бохьнууд бас гарнаа, ганцхан нь л хоёр гурван ширхэг динзааврын наадаг зурагтай тэнцэж байгаам ш д.

    Бөглөө гэж нэг том вальют байна. Нэг саят, таван саят, 250 мянгат гээд л, өөрсдийн ханштайгаар барахгүй байр, гудам болгоны ханш зөрүүтэй. Нэгдүгээр хороололд таван саят байсан бөглөө сансарт ирээд нэг ч саят биш, бүүүр хог ч болж магад. Эсрэгээрээ сансарын таван саят нэгдүгээр хороололд “хагас” саят байх жишээний. Орон зайнаас гадна цаг хугацааны хувьд ханш хэлбэлзэнэ. Хажуу айлын ах нар ганц авдар “лаг бөглөөтэй пийв” (нэрийг нь тавихаар реклам болчино доо тээ) ууж дуусгангуут маниус бөглөөг нь хавтгайлж нүдээд гудманд нийлүүлэхэд нөгөө ховор гоё хорин саят нь шууд “хоёрхон” саят болж байгаам чинь. Гэхдээ тэр үед хаа ч явсан хэзээ ч байсан ханш нь унадаггүй саятаараа л байдаг ганц бөглөө байсан юм, гэхдээ нэрийг нь дурдчихвал бас л реклам болчих байх. Бидний өмнөх үед тийм лаг бөглөөтэй “гоё гоё” пийвнүүд байгаагүй, харин бидний дараахь үе бөглөө тоохоо больсон.

    Бөглөөний дараахан нь “Моортол” гэж бөөрөнхий хатуу цаасаар тоглож арай соёлжив. Liu Kang, Noob Saiboot, Sub-Zero, Cyrax энэ нэрүүдийг санаж байна уу залуусаа. Моортал Комбаатын баатруудаа одоо ч мартаагүй байна би, та нар ч мартаагүй биз. Sega –ны гарын зургаан үсгийг ч тачигнуулдаг байсан бага нас минь, одоо ч үе үе ажлынхаа компьютер дээр нүддэг юм. Бөөрөнхий картонон цаасан дээр буусан “Үхлийн тулаан” –ны баатрууд бохьтойгоо хамт 50 төгрөг. Хичээл дээрээ ганц печень авч ид, өлсөнө гээд ээж аавын өгсөн зуун төгрөгөөр ганц хоёр морталтай бохь авчихдаг байж билээ.

    Ундааны цехийн 50 –ийн ундаа, өндөр шаттай Ниссан Дизель автууснууд, зурагтны удирдлагаар цагийг нь тохируулдаг Сеганы газрууд, Бүндэнгийн өгүүлбэртэй бодлогоны нимгэн ном. Бүгд бидний дурсамжууд.

    Монголд 16-25 насны нийтдээ 600 мянга орчим залуус байдаг. Даанч шилдэг гэсэн залуус нь хөдөөнөөс хотыг, хотоос гадаадыг зорьсоор. Баруунд олон жил болоод ирсэн залуус Монгол хүний ухамсарыг ямар их доор байгааг гайхан толгой сэгсрэнэ.

Хог хаядаг зуршил, нус шүлсээ нийдэг зуршил, 00 –д орчихоод усаа татдаггүй зуршил нийтээрээ шоунд донтсон зуршил, цаг барьдаггүй зуршил, хүчээрээ биш хор хийж дээшилдэг зуршил, бие биен рүүгээ ярвалзсан сонин ааш, инээмсэглэл байхгүй, муу санаа араар хутга шаалт новшролт хулхидалд хаа сайгүй, энэ бүгд буруу.
Гайгүй айлын хандив өгч элссэн оюутнууд нь хүчээрээ орсон зарим нэгнээсээ илүү олон найзтай бас сургуульдаа нэртэй байдаг, авъяастай нь биш танил талтай нь телевизийн хөтлөгч хийж үзэгчдийн нервийг барна, ухаантай нь биш даргын хүүхэд нь төрийн алба хашиж мал шиг шийдвэрүүд гаргана, энэ бүгд буруу.

Эцсийн дүндээ одоогийн нийгэмд нохой шиг амьдрахыг л шахаад байх юм. Нохой шиг өлөн, нохой шиг долигонуур, нохой шиг санаатай, нохой шиг дуулгавартай, нохой шиг худлаа хуцдаг, нохой шиг бөгснөөс зуудаг, нохой шиг бүгдтэй эвцэлддэг, нохой шиг бөгс шиншилдэг бай гэж сургана.

“Миний хүү, миний дүү шударгаар амьдарна гэж байхгүй зүгээр сайхан нохойтож амьдар” гэж өмнөх үеийнхэн сургадаг. Магадгүй бид хэдэн жилийн дараа хойч үедээ “Монгол одоо авралгүй болсоон, миний дүү улсаа зарж амьдар” гэж хуучлах байх, хэрвээ энэ маягаараа байвал.

 Яагаад шинэ залуу үеэ ингэж буруу хүмүүжүүлэх ёстой вэ? Бидний дээд үеийнхэн дүү нартаа жаахан буруу зүйл заах гээд байх шиг. Нохойтуулж сургасан журмын дүү нар хэдэн жилийн дараа хүүхдэд чинь хичээл зааж, хүүхдэд чинь улс төр ярьж, хүүхдийн чинь дарга болж, хүүхдийг чинь дагуулж архидаж, хүүхдэд чинь нохой мэт явахыг үлгэрлэх болно шүү дээ.

    Дээд үеийнхнийхээ зөв чанаруудыг авч, буруу зуршлуудыг гээх цаг ирсэн бололтой. Бидний үеэс эхлэн цагаа барьж сурцгаая, өлөн бэртэгчин амиа бодсон зангаа гээцгээе, товчхондоо Монголын муухай зуршлууд бидний үеэр дуусаг гэсэн зорилготойгоор бидний хэдэн залуус нийлж баг бүрдүүлэн 90 –ээд оныхон буюу 90team нэртэй клубыг үүсгэн байгуулж саяхан нээлтийнхээ хүлээн авалтыг хийв. Хүлээн авалтанд амжилтаараа гялалзаж яваа салбар бүрийн залуус цугларч санаа бодлоо солилцож нэгэн оройг хамтдаа хөгжилтэй өнгөрүүллээ.

Заримыг нь оригдуулсан байж магадгүй шүү найзуудаа гээд ирсэн зочдоосоо зарим нэгийг нь дурдвал Oppozit, Honeymoon, Crush bash, Оки, “хэцүү анги” кинонд тоглосон Уянга, Ганчимэг, “Боолын гэрээ” кинонд тоглосон Цэнгэл зэрэг урлагийн төлөөллүүд, шатрын их мастер Мөнгөнтуул, 17 тойдоо ДАШТ –ээс мөнгөн медаль авсан боксчин Төгсцогт, хөлбөмбөгийн тайлбарлагч сэтгүүлч Батзаяа, Proline фото студийнхэн, TJ entertainment –ийнхан, блог нийтлэл бичигч залуус, загвар өмсөгч моделиуд гэх маягаар шинэ үеийн сор болсон 60 орчим залуус цуглав.

Зочид маань бидний үйл ажиллагааг ямар нэг бөөрөнхийлсөн зүйлгүйгээр дуу нэгтэй дэмжиж байсан нь маш их урам зоригийг бидэнд өгсөн юм. Амьдрал дандаа хар бараан биш, Монгол эх орондоо эргэлзэж болохгүй шүү гэж энэхүү нийтлэлээ дуусгъя.

Аан тийн, “ядуурал ажилгүйдэл ярихгүй юундаа хачин клуб байгуулж үе үеэр нь Монголчуудаа хуваагаад байгаа юм” хэмээн бичсэнийг минь муулах хүн байвал гомдохгүй. “Би өөрөө л санаагаа гүйцэт сайн ойлгуулж чадсангүй” гэж харамсъя даа.