Яагаад гээч, манайхын дунд “Эзэнгүй юманд нугасгүй” гэдэг хэллэг байдаг нь цаанаа их учиртай. Ер нь хүн, ялангуяа манайхан эзэнгүй юм харагдвал оллоо гэж үзэх дуртайгаас гарсан үг. Ойр хавьд эзэн харагдахгүй юм тааралдвал олз гэж үзэх нигүүртайд бид итгэдэг. Гэтэл улсын өмч, нийгмийн өмчийн эзэн нь ойр харагддаггүйгээр барахгүй, ерөөсөө хаана буй нь бүрхэг. Ялангуяа байгалийн хишиг, дайны олз мэтэд шүтэж ирсэн нүүдэлчдийн удам болох бид “Орлогоос илүү олзыг шүтэж, гарзыг тоохоос биш гарлагыг анзаардаггүй” тул улсын өмчийг “олз” байна л гэж харах нь олонтаа. Ийм учраас “Авилга, хулгайтай тэмцэнэ” гэвэл улсын өмч, төрийн өмч хэмээх тэрхүү олзын далайг ширгээж чадахаа байг гэхэд хамгийн бага хэмжээнд барих ёстой. Хэрвээ энэ мэтчлэн, хувьчлалыг буцааж, эзэнгүй эмчийг нэмээд байвал ямар ч хүчтэй засаг авилгын өмнө сөхрөх л болно.

Гэрээсээ хол яваа этгээд захиа бичдэг ба үүнийг мэндийн захиа гэх.

Энэ үед Манжийн Вассал Гадаад монголын түүхийг үнэлэх өнөөгийн зарим ойлголтууд, тухайлбал эл номын гол сэдэв болсон “Манжийн дарлал”, “Манжийн эсрэг үндэсний эрх чөлөөний хөдөлгөөн”, “урвагч шанзав Г.Бадамдорж” , “эх орноо худалдах” гэхчлэнгийн ойлголтууд бий болжээ.

Энэ зуурхэн нэгэн этгээд тасхийтэл шүгэлдэх нь Тавхайг ойрын хөрш нь дуудсан хэрэг юм. Тэрээр Тавхайн санаагүйг сануулж, бодоогүйг бодуулдаг мэргэн нэгэн гэх. Хөрш нь “Жорлон гэдэг чинь ялгадас биш эрдэнэ, хаягдал биш үнэт бордоо. Наадахаар чинь хятадууд газраа бордоод асар их ургац хураадаг гэж байгаа. Ийм үнэт баялгаа хүнд зүгээр өгч байдаг, чи мөн тэнэг хүн ээ” гэж айлгах, сануулахын завсарт хэлжээ.

-Амьдрал бол ёслол гэж нэр нь үл мэдэгдэх суутан хэлжээ. (Суутны нэрийг нууцалж байгаа бөгөөд цаг нь болохоор дэлгэнэ!) “Нээрээ би тиймээ гэх шиг, нэр нь хүртэл тэмээ” гэгчээр УИХ батласан хуулийнхаа ард “хүлээн авах ёслол хийсэн өдрөөс хүчин төгөлдөр хэрэгжинэ” гэж заах болсон гэв.

Энгүүнээр бол, хэнд илүү мэдээлэл түгээж байна, тэрэнд илүү боломж олдоно. Сайн мэдээлэл түгээдэг хэвлэл, мэдээлэлд хүмүүс илүү итгэх учраас тэр сувгийг үзэж, тэр сонинг захиална. Олон хүн үздэг суваг, уншдаг сонинд бизнес арилжааны салбарынхан илүү их сурталчилгаа өгнө.Хэвлэл мэдээллийн байгууллагын санхүүгийн эх үүсвэр ердөө л энэ.Зарим хүн “Паах, тэр сонин төлбөртэй юм гаргаж байна...энэ бол чөлөөт хэвлэл биш” гэж ирээд л зүхэх юм. Үнэндээ бол төлбөртэй материал, зар сурталчилгаагаар санхүүжихгүй байгаа бол харин ч хаанахын хэний мөнгөөр юуг сурталчлаад байгаа тухай асуудал үүснэ.