Дилова хутагт Балтиморт, Жон Хопкинсын их сургуульд байхдаа Японы монгол судлаач Широ Хатторид нэн сонирхолтой гурван түүхийг ярьж, дуу хураагуурт бичүүлсэн байна. Эдгээр нь сүүлийн үед “болсон явдал” гэж нэрийдэх болсон, буг чөтгөр, сүнс сүгтэй биеэр учирсан улсын ярьсан хууч буюу нэг ёсондоо “аймшгийн” төрөлд хамаарах үүх түүх, яриа хөөрөө юм.

Бүгд Найрамдах Куба Улсад албан ёсны айлчлал хийж, НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблейн 71 дүгээр чуулганд оролцсон Монгол улсын Ерөнхийлөгч Цахиагийн Элбэгдорж Америкийн Монгол Судлалын Төвийн урилгаар, 2016 оны 9 сарын 23 -ны Баасан гарагт Пеннсилваниагийн их сургуульд лекц уншлаа.

Саяхны нэг өдөр энэ номыг сурвалжлан байж, англи хувилбарыг нь олж уншаад, сонин ном уншсандаа ихэд олзуурхан, та бүхэнтэй хуваалцахыг хүслээ.

Ер нь нийт хүнд цэ, сод, шийрав гэж гурван чухал юм байдаг гэдэг. Цэ нь Цэрэн гэдгийн цэ, "нас" гэсэн үг. Сод бол Содном гэдгийн сод,"буян" гэсэн үг. Шийрав бол Шарав буюу "Билиг ухаан" гэсэн үг. Энэ гурав л тэгширч байх ёстой юм. Жишээ нь их ухаантай хүн байлаа гэхэд нас богинотой бол яах вэ, нас урт, ухаантай ч гэлээ буян хураахгүй бол ямар хэрэг байх сан билээ. Тэгэхээр энэ гурваа сайн бодож, өөрсдөө хичээхээс гадна эднийг хариуцсан бурхан шүтээнээ тахиж явах хэрэгтэй юм.

Манай хуучны сургах арга нь Лигети, Пеллио, Руднев нарын заадаг аргатай төстэй, хэл зүй заагаад дараа нь уншуулах гэхээсээ илүү уншиж үзэж байж өөрөө тэр эхээс хэл зүйг ажиглаж мэдэх авах дэс дараалалтай, өөрөөр хэлбэл одоогийн бидний сургалтаас яг эсрэг чиглэлтэй байсан ажээ.

Шинэ хичээлийн жил эхлээд, сургууль боловсролтой холбоотой бүхэн завгүй яваа энэ өдрүүдэд буюу 9 сарын 2-ны Баасан гарагийн үдэш, АНУ-ын нийслэлийн алдарт Кеннедийн төвд “Reflections of Morin khuur - Морин хуурын тусгал” нэртэй концерт тоглолоо.