10-20 сая жилийн тэртээ хонины дээд өвөг болох амьтад Төв Азийн мөнх цаст уулсын дунд бий болжээ. Сүүлчийн мөстөлтийн үед, өндөр ууланд амьдарч зохилдсон тэрхүү хүдэр чийрэг амьтад уулнаас бууж, зарим нь өрнө зүгийн Европ руу, зарим нь дорно зүгийн Сибирь рүү нүүдэллэн тархжээ. Зарим хэсэг нь 750,000 орчим жилийн тэртээ мөсөн хучлагатай байсан Бэрингийн хоолойг гэтэлж Умард Америкт хүрчээ.
Райнэр Цитэлман “Хүчирхэг капитализм” бүтээлээ “Чөлөөт зах зээлийн түүх” гээд нэрлэчихэд гэмгүй байж. Түүний ном эдийн засгийн либериал бодлого баримтлан 70 жилийн дотор хөгжил цэцэглэлтэд хүрсэн таван тивийн улс орнуудын түүхийг өгүүлнэ. Мөн тэднээс чанх эсрэг зүгт замнаад эцсийн бүлэгтээ ядуурч, доройтон, сүйрсэн зарим улсын тухай ч бий.
“Үндэстнүүдийн баялаг” номд нэгэн алдартай ишлэл байдаг: “Дийлэнх нь ядуу зүдүү амьдарч байгаа ямар ч нийгэм цэцэглэн хөгжиж, аз жаргалтай байж чадахгүй. Бусдын хувцас, хоол хүнсийг бэлддэг хүмүүс өөрсдөө хөдөлмөрийн үр шимээс их хэмжээний хувь хүртэх ёстой бөгөөд бас гайгүй хувцаслаж, унд хоолтой, орон байртай байх нь зүйтэй. Өнөөдөр эдгээр үгсийг заримдаа төрөөс баялгийн дахин хуваарилалтыг хийхийг Адам Смит өмгөөлж байсан мэтээр буруугаар тайлбарладаг. Энэ бол түүний зорилго биш байсан бөгөөд тэр нийгмийн хувьсгал хийхийг уриалаагүй нь лавтай. "Үндэстнүүдийн баялаг" номын 8-р бүлэгт Смит ядуу зүдүү байдал нь урьдчилан тогтоогдоогүй гээд эдийн засгийн өсөлт л амьжиргааны түвшинг дээшлүүлж чадна гэдгийг онцолжээ.
Зураач Лундаагийн Доржбатын “Өөрөө өөртөө гэрэл бол” анхны бие даасан үзэсгэлэн Занабазарын нэрэмжит дүрслэх урлагийн музейд гарчээ.
Бичсэн 26 ном нь олон хэлээр орчуулагдан, хэвлэгдсэн бодит амжилтын эзэн Райнэр Цитэлманн өнгөрсөн долоо хоногт Монголд ирж долоо хоноод буцлаа. Монголоор хэвлэгдсэн номынхоо нээлтийг хийхийн хамт хэд хэдэн газар лекц уншиж, барууны үзлийн авшиг хүртээв. “Капитализмыг өмөөрөхүй: Цуу ярианы үнэнийг илчилсэн нь”, “Хүчирхэг капитализм”, “Өөр байж зүрхэл, тэгээд баяж” гурван номынхоо нээлтийг хамт хийж, зав муутай байлаа. Түүний гурван бүтээлийг цувралаар танилцуулъя.
Хүн бүхэн уншиж чаддаг боловч өдөр бүр ном тэврээд суух нь үгүй. Алба ч үгүй. Уншдаг хүмүүсийн дийлэнх нь уран зохиолд дуртай. Уран зохиолтой нөхөрлөвөл төсөөлөх чадвар нэмэгдэж, үгийн сан баяжиж, стресс арилж, ой тогтоолт сайжрахаас гадна бусдыг ойлгож сурдаг гэдэг. Нэг нийгэм нөгөөгөөр солигдож, зах зээлийн системд шилжих хүртэл монгол хүмүүс үзэл суртлын цензур давсан ном хэвлэл уншдаг байв. Ямартаа ч унших дадал тэр үеэс тогтсон юм. Өнөөдрийн монгол уншигчид сонирхлоороо олон бүлэгт хуваагддаг. Тэр бүхэнд зориулагдсан ном байж таарна. Бас хэн ч уншдаггүй ном байдаг. Сүхбаатарын талбайд 2023.05.26-28 өдөр зохион байгуулагдах Номын баярт оролцох НЭПКО хэвлэлийн газрын асрыг хамтдаа нэгжицгээе.
