Би өглөө эрт босоод усанд оров. Цоо шинэ цагаан цамцны дэргэр цардмал захан доогуур намайг зангиагаа арай ядан шургуулж зогстол орцны үүдэнд машины дохио жингэнэлээ. Цонхоор харвал манай үүдэнд тас хар мерседес зогсож байна.

1921 оны 2-р сард, өөрөөр хэлбэл, ардын хувьсгалаас 5 сарын өмнө Барон Унгернтэй хамжилцан Нийслэл хүрээг гамингаас чөлөөлсөн монгол цэргийн жанжин, сэргээгдсэн Богд хаант автономит Монгол улсын сангийн сайд, тэргүүн тайж Лувсанцэвээн нарын 80-аад хүнийг “цагаантантай нөхөрлөсөн” гэж 1921 оны 7-р сард хөнөөснөөр ар Монголд далан жилийн гамшиг нүүрэлжээ.

Өндөр сэнтийд шинээр залагдсан том даргыг нэгд, чухам юу хийх нь вэ гэж нийгмээрээ овтдог. Энэ нь муу ч зан биш иргэд засаглалаа хянах гэсний илрэл. Хоёрт, түүнийг ямар ажил аваад ямар болгов гэдгээр дүгнэнэ. Чухал албан тушаалд очсон эрхмээс улсын ажил их хэмжээгээр шалтгаалдаг.

“Гэм буруу нь нотлогдохгүй ч заавал шийтгэ. Шийтгэж чадахгүй аваас чамайг эргэж өндийхгүйгээр унагана шүү” гэх аймшигт урт сарвуу тэнгэрээс унжаад хуульчдыг багалзуурддаг бол яах вэ.

Ухаалаг төр дарга нарыг цөөрүүлнэ гэж бодохоос өндөр цалинтай, дураараа дургигч, ажил саатуулагч ихэмсэг дарга нарыг шүүмжилж явсан өвгөний хүсэл биелэв.

“Даварсан хулгай даамжирсаар эх орны минь сүнсийг дуудчих вий дээ” гэж санааширсан нэгэн байхад, “Бүү хэрүүл өдөж улс төрж. Чимээгүй налайгаад сайхан тайвшир” гэх өөр нэгэн бий. Төрийн гэх том тогоотой хоолонд хушуу дүрж амжсан хүмүүсийн үг хоёрдахь нь биз.