Би түүхч биш. Түүхч болъё гэх хүсэл энэ насанд минь төрөөгүй. Түүхийн боловсролыг дундач иргэний хэмжээнд эзэмших нь иргэн миний үүрэг. Үзэл суртлаар бохирлосон түүх намайг төөрүүлж орхижээ. Надад түүхийн нэг мөр ойлголт алга. Миний толгойд бөөн эргэлзээ.

Гудманд шүлсээ нулимж буй этгээдэд шаардлага тавиад үз. Шившиг болно. Шаардлага тавьсан чамайг өмөөрөх зоригтон нэг ч гарахгүй.

Тэнэг улсыг мэхлэхэд (хэдий өрөвдөлтэй ч) хялбархан агаад эрсдэлгүй. Яагаад гэвэл дүнхүү духнууд залилсан хорлогчоо үнэнч туслагч минь хэмээн бурханчлан мөргөсөөр үхдэг. Тэнэгүүдийг залидахад гоё байгаа биз. Канадын компанид 70 сая ам. долларын өрөнд унасан мунхаглалаа сонирхьё.

Жараад оны сүүлч. Сум-нэгдлийн конторт дарга нар гэнэт огил харайн сандрав. Нэр нь юм уу хоч нь юм уу тэдний сумыг “Бөглүү” гэх агаад Бөглүү суманд Цэдэнбал дарга очно гэж аймгаас утас цохижээ. Утастсан хүн нь Бөглүүг хариуцсан аймгийн том дарга.

Түм буман хэлмэгдэгчдийнхээ өвдөгт мөргөе. Хилсээр цаазлуулсан та нарыгаа далан жил “дайсан” хэмээн ясыг тань тоншлоо.

Социализмын үед телевизээр гарсан хэн боловч “амьдрал ямар байна?” гэхэд “амьдрал маш сайн байна, бид жаргаж явна” гэж бахархдаг байлаа. “Манай улс хөгжиж байна уу?” гэхэд “капитализмыг алгасан харайлгаж явна” гэдэг сэн. Өөр хариулт өгдөг иргэн байгаагүй.