Хятадын удирдагч Си Жипин энэ оны тавдугаар сард Оросын Москва хотод ялалтын баярт явахынхаа өмнө “Хятад болон Зөвлөлт Холбоот Улс хоёр ази болон европт болсон дэлхийн хоёрдугаар дайнд гол үүрэг гүйцэтгэсэн. Хятад болон Зөвлөлт улс японы милитаризм ба немцийн нацизмыг эсэргүүцэх дайнд шийдвэрлэх гол хувь нэмэр оруулсан” хэмээн мэдэгдэж байв. Энэ бол хэт нэг талыг барьсан өрөөсгөл буруу мэдэгдэл юм.

Чойбалсан, Цэдэнбалын үед монголын хамаг сайн ухаант сэхээтнүүд толгой дараалан амь насаа алдаж, шоронд орж, хөдөө цөлөгдөж байлаа. Тэдний нэг нь Цогт-Очирын Лоохууз юм.

Хүмүүс бид сансар гэж юү юм бэ, сансар ямар шинж чанартай юм бэ, сансарыг хэрхэн гэтлэх вэ гэдгийг мэдэх хэрэгтэй. Бидний амьдардаг энэ галактикийг сансар буюу самсара гэдэг. Сансарт тэнгэр, асур, хүн, адгуус, бирд, там гэсэн 6 төрөлтөн өөрсдийн үйлдсэн үйлийн эрхээр эргэлдэн оршино. Үүнээс хүн төрөлтөн, адгуус төрөлтөн хоёр зэрэгцэн орших дэлхий нь Замбуутив буюу "Хүсэлт орчлон" гэгддэг.

Монголын хөгжлийг хэн зогсоов. Монголчууд өөрсдөө зогсоосон. Монголыг хэн доройтуулав. Монголчууд өөрсдөө доройтуулсан.. Монголчууд хэнээс болж зүүн хойд азидаа хамгийн ядуу дорой улс болов. Монголчууд өөрсдөөсөө болсон. Монголчууд эх оронч бус, эв нэгдэлгүй, алсын хараагүй, авилгач, атаач, хулгайч, хэрүүлч, урвагч зангаасаа болж доройтсон гэдэг нь түүхээс харагдаж байна.

Эзэн хаанаа хүндэлдэг ард түмэн, ард түмэндээ эцэг нь болсон эзэн хаантай улс соёл, шашин, ёс заншил, уламжлал, түүхээ олон мянган жилийн турш хадгалан үлдэж, өндөр хөгжилтэй, эв нэгдэлтэй, хүчирхэг улс болдог юм байна гэдгийг Япон улсын жишээ тодоос тод харуулж байна.

Буддагийн сургаалийг хүмүүс ариун дээд ном, үнэний тухай сургаал, авралын сургаал хэмээн биширдэг. Бурхан багш хоёр мянга таван зууны тэртээ Цагаан мичин жилд эртний Энэтхэгийн Капилавасту улсын Шуддоходан хаан, Махамаяа хатны агь хүү болон мэндэлж, 29 насандаа Шар хулгана жилд хааны ордон, хан хүүгийн тансаг амьдралыг таягдан хаяж, Хамаг амьтны тусын тулд гэгээрлийн замд сэтгэл шулуудан орж, аглаг зэлүүд газар бясалгал хатуужил үйлдэж, гэрээс гарч сахил залсан тойн хувраг болсон. Сиддхаарт хан хүү зургаан жилийн турш нөр их хөдөлмөр, тэвчээр, хичээл зүтгэл, бясалгал, хатуужил гаргасны үр дүнд 35 насандаа Хөх морин жилийн Зуны тэргүүн сарын шинийн арван тавнаа Илт туулж төгс гэгээрсэн Будда болсон түүхтэй