Энэний өмнөх Их ху­ралд гишүүн байсан Ба­тын Батбаатар "Хүүхэд бүрт мөнгө олгох замаар эхчүүдийг цалинтай бол­гох" хуулийн төсөл бо­ловсруулаад  нэлээд зүт­гүүлж байсныг олон хүн мартаагүй явдаг. Ямар­тай ч эмзэг давхаргынхан сар болгоны 10000-аа­раа хэсэг амьдарчихсан юмдаг.

Харин 2008 оны сон­гууль эхлэхэд эрх баригч­дын иймэрхүү популист амлалт хэрээс хэтрэн  хүүхэд шуухад, хөгшин залуу гэлтгүй бүгдэд нь сая саяар хувь хишиг түгээнэ гээд хавтгай­руулж  замруулсан билээ. Одоо тэр амласнаа бие­лүүлэхийн тулд мөнгө­ний ханшийг зогсоо зай­гүй унагаж байх шиг бай­на.

Зүгээр сууж байгаад аль нэг намд саналаа дугуйлсны төлөө долоон оронтой тооны мөнгө өгч авалцана гэдэг бол яавч эрүүл биш үзэгдэл. Үүнийг Ерөн­хийлөгчөө­сөө эхлээд зэмлэн буруу­шааж  ийм утгагүй амлал­таар улс төрд орж ирэ­хийг хориглож байна. Нэг үеэ бодвол төр засаг мөнгөн хуримт­лалын олон эх үүсвэртэй болчи­хож. Одоо Таван толгой зэрэг уурхайгаас иргэн бүрт эрдэнэсийн хувь түгээх тухай ярьцгааж байна. Ярианы цаад утга нь дахиад л баахан попу­лист амлалт, нийтийн юмаар хүүдэгнэсэн өгөө­мөр улстөрчдийн цуг­луул­га бий болно. Эцсийн үр дүн нь эх орондоо шатахууны үйлдвэр бай­гуулчих сэтгэлгүй, сон­гогд­сон тойрогт нь хар зам тавьж байвал улс орноо харьд худалда­хаас ч сийхгүй  нөхдүүд төрд ороод ирдэг. Сөрөг хүчингүй  "юм өгдөг дан­даа сайн хүмүүс" пиг дүүр­чихээр улс орон маань аав ээжийнхээ эз­гүйд гэрээ буулгаж байгаа жаалууд шиг эзэнгүйрнэ. 

Сонгогчдыг тэдгээр сайн хүмүү­сийн төлөө гараа өргөхөөс өөр хариуцлага хүлээлгэхгүй, ядаж хашаандаа ганц мод тарь гэх­гүйгээр ийн бордож, тордох нь арай утгагүй юм. Энэ олон амлалт, орон нутгийг хөгжүүлэх төлөв­лөгөө, өглөг хишиг дотроос илүү утга учиртай нь Батбаатарын хөөцөл­дөөд байгаа "Цалинтай ээж" гэсэн санааг хэлэх байна. Үнэхээр амь зуух нөхцөл нь бүрдчихээд байгаа бол Монгол нутагт Монгол хүн ойрын хугацаанд таван саяу­лаа болох шаардлагатай. Дэлхий дээрх туурга тусгаар 200 гаран орнуудаас манайх шиг хоёр сая гаруйхан хүн амтай улс гэж бараг байдаггүй. Байдаг бол тэр нь хэн нэгэн тэр­бумтны эсвэл хааны хувийн өмчийн улсууд юм. Улаан­баатарын ойролцоох уулын амуу­дыг авчих­сан нөхдүүд шиг тийм цөөхүүлхнээ амьдардаг вант ул­суу­­дыг, мөн хүн нь хэрээс хэтэрсэн Хятад гүрнийг дуурайцгааж болох­гүй. Тэнд дөр­вөн эмээ өвөө, зур­гаан том хүн дундаа ганц хүүхэд  гарган дүн­сийцгээнэ. Харин бидэн­тэй адил­хан амьдралтай гариг дээрх бусад хүмүүс шахцалдах тусам улам хөгжиж сонирхолтой амь­дарц­гаадаг.

Бидний өмнө яаж өнөржиж газар нутгийнхаа эзэн болох вэ гэдэг асуудал сүүлийн үед босч ирлээ. Улаанбаатарыг 250 мянган хүнтэйгээр л төсөөлж, төлөвлөж  бай­сан цаг саяхан. Тэгвэл одоо хоёр сая байсан ч багтахаар барах уу улам хөгжиж, тэр мөрөөдлийн гоё гадаад ертөнц энд өөрөө хүрээд ирэв. Монголчууд гадаа гарч эр, гэрт орж эм болон бүхнийг ганцаараа, хэдүүлхнээ хийсээр эргэлдэн цагийг бардаг байсан. Одоо тэгвэл олуулаа болох тусам үйл хөдөл­мөр дагнасан хэлбэрт шилжиж амьдрал сайжирч, ашиг орлого нэмэгджээ. Монголын үрс маш олон байх өөр олон учир шалтгаан бий.

Харин төрөөс үүнийг хэрхэн дэмжих вэ? Хүүхэд өсгөж хүмүү­жүүлэхийг төрд ажиллаж байгаа­тай дүйцүүлж үнэлээд 16 нас хүртэл нь улсаас цалин өгдөг болцгооё гэж Батбаатар хэлээд байгаа юм. Зүгээр сууж байгаад хишиг авах , Монголын нэг иргэнийг насанд хүргэж өгөх хөдөлмөр эрхлэх хоёрт их ялгаа бий. Хам­гийн залхуу муу ээж байлаа ч гэсэн хүүхэд нь муу хүн болж хүмүүжлээ ч гэсэн энд их бага хөдөлмөр шингэсэн байж таарна. Энэ бол ажлын асар том талбар дээр явагддаг нөр хөдөлмөр гэдгийг эрчүүд ерөөс анзааралгүй өдийг хүрсэн байдаг. Тэр хөдөлмөр, урманд нь үнэлгээ өгч яагаад болохгүй гэж. Энэ санааг улам төгөлдөржүүлж хуульчлан эхчүү­дийн төрийн байгууллага байгуул­сан ч болох юм. Олон хүүхэдтэй эмэгтэйчүүд хувийн болон улсын байгууллагад ажиллахаас гадна түүнээс дутахгүй цалин авдаг давхар байгууллагад хамрагдан тэндээс зөвхөн алдарт эхийн одон авдаг бус бусдын адил эрх үүрэг, хариуцлага хүлээх. Олон нийтийн сайн дурын ажиллагааг халж, албан ёсны цалинтай, шат шатны удирдлагатай, нийгмийн болон бусад даатгалд хамрагдсан, чиглэл зорилго бүхий албан газар болгон хувиргах юм. Эхчүүдийн олон хүүхэд өсгөж хүмүүжүүлэх хөдөл­мөрийн үнэлгээ тарифыг гаргаж,  хүүхдүүдтэйгээ тулж ажиллас­наараа төрийн албанд  томилогд­дог, үнэлэгддэг жишиг тогтоомоор байгаа юм.

Манайхны дунд "Хүүхэд цувуу­лаад хамаг залуу насаа барлаа" гэсэн хэллэгийг халтал дорвитой арга хэмжээ авахыг хэлээд байна. Олон хонь өсгөж сайн малчин болох бус олон иргэн бэлдэж өгснийхөө төлөө хөдөлмөрийн баатар болдог, гавьяа байгуулсан хэн нэгний багшаас гадна эх нь бас алдрыг нь хуваалцдаг, олон хүүх­дийг зөв хүмүүжүүлсэн ээж орон нутаг хийгээд УИХ-д сонгогдох гол шалгуур нь байдаг гэхчилэн ээжүү­дийн амь биеэ хуваан байж үр удмаа өсгөсөн ачийг өргөж өгөх хэрэгтэй юм. Ингээд ирэхлээр эх байх ухамсар хариуцлага нийг­мийн идэвх сэргэж ирнэ. Зөвхөн УИХ-д эмэгтэй гишүүдийн орон тоог нэмэх тухай ярих биш төрийн гурван өндөрлөгийн нэг нь зөвхөн эхчүүдийн дундаас шалгарсан тусдаа байгууллага байсан ч яадаг юм. Орон нутгийг Иргэдийн хурлын дарга, Засаг дарга, Өрлөг эх гэсэн гурван гол удирдлага эрх барьдаг, эхчүүдийн төр төлөөлсөн салбар нэгж шүүх хууль, эрүүл мэнд боловс­­ролын болон бусад байгууллагад сууж өгөх зэргээр өөрчлөхөд болохгүй юм байхгүй. Хэтээсээ монголчууд эхчүүдээрээ заалгаж зааварлуулсаар ирсэн уламжлалтай.

"Монгол мал" хөтөлбөр гэхээр л орон нутаг бүрт хуц, ухна шиг төрийн төлөөлөгч тавьж чаддаг мөртлөө ээжийн тухай нэг сайхан дуу дуу­лахаас цааш хэтэрсэнгүй. Малаа болохоор тавин сая хүргэчихээд хүнээ таван сая ч болголгүй мөхөөж яаж болно оо. Ээжийг малтай барьцах болтол нь доош хийж байгаа нь төрийн буруу. Төрд тунараад байгаа тэр их сул мөнгөө өөр хэнд ч биш ээждээ аваачиж өг өө. Өгөхдөө албан тушаал эрх мэдлийн хамт өгсөн шиг өг. Тэгэхгүй бол наад улс орон чинь хорогдоод дуусах нь. Энэ бол популист амлалт биш улс эх орны эрх ашиг юм. 

Чингэлтэй дүүргийн иргэн Б.Батбаатарын саналыг олон хүн дэмжих болов уу гэж найдаж байна.