Намын VII их хуралд эргэлт хийхээр Москвагаас дуудагдаж ирсэн КУТВ-ынханы нэг нь Золбины Шижээ байлаа. Тэрээр Шиньжаанд төрсөн, Сумъяа бээсийг дагаж Монголд ирэн туслах нь байжээ.

Энэ бүх баримтаас дүгнэхэд: лам хар монгол дээл өмссөн большевик орос цэргүүд нь “10 мянган” гамин цэргийг “400” цэрэгтэй Монголын ардын журамт цэрэг довтлон устгахад хүчин хавсрах гэж ирсэн биш, харин хоёр талын “тулалдаан” жинхэнэ байлдаан болохоос сэргийлэх зорилготой байжээ. Гамин цэргийн ихэнх нь тулалдаан болохоос өмнө большевикуудын хамгаалалтын дор хил даван Троицкосавскад хэдийнээ очсон ба, тулалдаан болж эхлэх үед үлдсэн цөөнхийг нь мөн хамгаалалттайгаар хил гаргасан аж. Хиагтыг чөлөөлөх тулалдаанд хоёр талаас алагдсан шархтсан хүний тухай мэдээ огт байдаггүй.

Наяад оны эхээр дөнгөж улс төрийн товчоонд орж ирсэн Төв хорооны нарийн бичгийн дарга залуухан Михаил Горбачёв Канадад айлчилжээ.

Халх голын дайнд (Будилаан? Мөргөлдөөн? Тулалдаан? Байлдаан?) ​оролцохгүй, өөрийн нутагт ийм үйлдэл хийлгэхгүй гэж Ерөнхий сайд Гэндэн, Ерөнхий сайд Амар, Бүх цэргийн жанжин Дэмид нар Сталинтай зөрөлдсөнийхөө шанг амиараа төлсөн юм. Ийм байлдааны урьдчилсан бэлтгэл ажиллагаанд дор хаяхад 30 мянган монголчууд амиа өргөсөн юм. Жинхэнэ байлдааны талбарт 237 цэрэг эрс үрэгдсэн, үүний гуравны нэгийг нь Зөвлөлтийн улаан цэргийн онгоц эндүүрч бөмбөгдөн араас нь пулемётоор шүршсэн, гуравны нэгийг нь Японы тагнуул гэж хардан гүтгэж өөрийнхөн нь хороосон.

Одоогоос 150 орчим жилийн өмнө анх Англид улс төрийн нам буй болжээ. Нэгэнт төрийн дээд институци болох хууль тогтоох гүйцэтгэх эрхийг хэрэгжүүлэгч байгууллагыг ард түмний үзэмжээр, тэдний чөлөөт сонголтоор буй болгодог болсон болохоор сонгуулийн ажлыг зохион байгуулах олон нийтийн байгууллага хэрэгтэй болсон байна. Тэр нь улс төрийн нам юм.

“Бид ялав” нэртэй медаль байдаг байж билээ. 1945 оны дайнд дэвшилтэт хүн төрлөхтөнтэй нийлж японы мелетаризм, германы нацизмын эсрэг хүч хавсран ялалт байгуулалцсан Монгол орны хувь нэмэр. Чухам энэ оролцоо нь Монголын тусгаар тогтнолыг дэлхий нийтээр хүлээн зөвшөөрүүлэх гол хүчин зүйлийн нэг болсон юм.