Б.Баабартай уулзаж ярилцлаа.

Бузар хэргийг мартуулахгүй, өөрөөр хэлбэл давтагдуудахгүй хамгийн сайн зэвсэг бол урлаг. Монголын уран зохиол, яруу найраг, кино, тайзны урлаг, уран зураг, уран баримал сүүлийн нээлттэй болсон хориод жилд энэ талаар юу бүтээв? Хоосонгүй л байх. Нэгийн зэрэг хөшөө бий, лав. Оргүйд орвол охинтой төдий. Саяхан хэсэг залуус их хядлагын талаар кино хийхээр хөөцөлдөн төрд ханджээ. Ердөө сэтгэл санааны л дэмжлэг хүссэн байна. Арай ч салаавч үзүүлсэнгүй, гэхдээ үгүй л гэж дээ. Ийм киног санхүүжүүлж орхиход хичнээн л юм гарав гэж. Харин үр дагавар нь түүх давтагдахгүй нөхцлийг бүрдүүлнэ шүү дээ. Ц.Доржготов “Үр ач танаа” нэгэн роман бичсэн. С.Эрдэнэ гуай “Хойд насандаа уулзъя” гэж болзсон. Ингээд л бараг энэ хоёроор нүүр тахлаад дуусна. Ичмээр юм, үндэсний энэ гамшиг зовлонд хандаж байгаа монгол хүний гүндүүгүү сайхан чанар! Адгууслаг чанар юм болов уу? Өнгөрснийг санахгүй, ирээдүйг төсөөлөхгүй, харин өнөөдрийн үмх махны төлөө биенээ ч барьж идэхэд бэлэн.

Бидний үнэлэмжид ихээхэн өөрчлөлт оржээ. Хүний тухай, шудрага ёсны тухай, аж амьдралын тухай, сайн муугийн тухай, хөдөлмөрийн тухай, болох болохгүйн тухай, нөхөрлөлийн тухай, мөнгөний тухай...

Гобсэк гуай хорт хавдартай болсноо дэндүү хожим мэджээ.

1936 оноос Төрөөс тусгайлан Бүгд найрамдах Монгол ард улсын баатар хэмээх албан ёсны цол бий болгон олгож, дагалдуулан одон тэмдгээр шагнах болжээ. 1990 оноос зарлиг гарган уг цолыг Монгол улсын баатар хэмээн нэрийдэх болсон ба энэ нь дээрх “БНМАУ-ын баатар” цолын үргэлжлэл, зөвхөн нэрийг нь өөрчилсөн хэрэг. Өнөөгийн байдлаар баатар цол нийт 61 удаа олгогдсоноос 59 бие хүн, 2 байгууллага багтаж байна. Үүнд Зөвлөлтийн иргэн 18, үүнээс 8 нь сансрын нисгэгч, 5 нь нам төрийн зүтгэлтэн. Монгол улсын иргэн нийт 41 хүн баатар цолоор шагнагджээ. Үүнээс нас барсных нь дараа нэхэн олгогдсон 16 хүн байна. Улс төрийн зүтгэлтэн 7 хүн. Мөн хоёр баатар цолтон хожим нь цаазаар авахуулжээ.

Оросын түүхч Е.Трифоновын хориод жилийн өмнө бичсэн энэ баримтат түүхэн өгүүллийг өнөөдөр уншихад нэн сонин. 130 сая хүн амтай хүчирхэг ЗХУ ердөө 2 сая 700 мянган хүнтэй дорой Финланд руу 1939 онд түрэмгийлэн дайтаад шившигтэйгээр ялагдаж байсан. Тэр тухай түүхийг энд архивын олон баримт түшиглэн өгүүлжээ. Өдгөө дэлхийн хоёр дахь хүчирхэг арми гэгддэг Орос өөрөөс нь салсан, харьцуулахад дорой Украинд түрэмгийлээд шившигээ хутгаж байгаа нь эмгэнэлтэй. Украин дахь Оросын түрэмгийлэл тэртээ 80 гаруй жилийн өмнөх хөөрхийлөлтэй шившигийнх нь хуулбар шиг?