Нэгэнт нэр дэвшин сонгуульд өрсөлдөхөөр болсон хүмүүсийн дотроос шилэн Монгол ардын намын нэр дэвшигчдээс (МАН) 21 хүнийг, Хөдөлмөрийн үндэсний намаас (ХҮН) 15 нэр дэвшигчийг, Ардчилсан намаас (АН) 14 нэр дэвшигчийг, Монголын Социал демократ намаас (МСДН) 13 нэр дэвшигчийг, Зүй ёс намаас 5 нэр дэвшигчийг, Бие даагчдаас 5 нэр дэвшигчийг, Гэр хорооллын хөгжлийн нам (ГХХН), Монгол ардын хувьсгалт нам (МАХН), Шинэ намаас тус бүр нэг нэр дэвшигчийг дэмжихээр шийдлээ. Хэнийгээ сонгох нь мэдээж манай ард түмний өөрсдийнх нь сонголт. Бидний Электорат хөдөлгөөн хэнийг ч албадаагүй, эдгээр нэрсийг тулгаж байгаа юм биш! Бидний ахмад үеийнхэн зөвхөн санал болгож байгааг ойлгоорой гэж хичээнгүйлэн хүсье!

Тэр үед монгол хэлэнд гэрээ, хэлэлцээр, хэлцэл, тунхаглал гэх мэтийн олон улсын эрх зүйн актын нэр томьёо нэг мөр болоогүй байлаа. Зөвлөлтүүд 1946 оны хоёрдугаар сар хүртэл монголчуудтай нэг ч гэрээ байгуулаагүй нь энэ орны тусгаар тогтнолыг хүлээн зөвшөөрөхгүй байсантай холбоотой. Орос эх дээрээ "соглашение" гэж бичсэн энэхүү 13 зүйлт хэлэлцээрийн нэгдүгээрт, “Зөвлөлийн засагт Орос улсын Засгийн газраас гагцхүү хуулийн ёсоор эрх барьсан Монголын ардын Засгийн газрыг хүлээн зөвшөөрөв” гэсэн байна. Зөвлөлтүүд Гадаад Монгол улсыг биш, харин өөрийнх нь ивээл дор буй Монгол дахь Засгийн газрыг л хүлээн зөвшөөрчээ.

Зөвлөлт ба Польшийн удирдагчдын хооронд хэрүүл маргаан өрнөсөн нь санамсаргүй хэрэг биш байлаа. Варшавын эргэн тойрон дахь нөхцөл байдал түгшүүрийн дээд цэгтээ хүрэв. 10-р сарын 19-нд Зөвлөлтийн төлөөлөгчид Варшавын нисэх онгоцны буудалд газардах үед Польшид байрлаж буй Зөвлөлтийн армийн ангиуд, зөвлөлт офицеруудынхаа удирдлаган дор Варшавыг чиглэн давшиж эхлэв. Энэ нь анзаарагдахгүй өнгөрөөгүй. Польшийн удирдлага арга хэмжээ авч, генерал Вацлав Комарын удирдлаган дор 40,000 хүнтэй Дотоод аюулгүй байдлын корпусын хэсэг Варшавт цугларч эхлэв. Варшавын Цэргийн тойргийн командлагч, Зөвлөлтийн генерал Андриевский хуралдаж, нийслэлийн стратегийн объектуудыг хамгаалалтдаа авахыг тушаав Тэгээд тэр Польшийн офицеруудын эсэргүүцэлтэй тулгарсан. Тэрээр нийслэлийн гарнизон найдваргүй болчихлоо гэж Рокоссовскийд гэж мэдээлэв.

Хэл судлалын бус мэргэжилтэй, англи хэлтэн инжинер техникийн боловсон хүчин манайд тун цөөн байжээ. Ер нь нам засгаас ч хөрөнгөтний хэл сурахыг төдийлөн таашаадаггүй байв. Хотын намын хорооны хуралд ирж үг хэлсэн Цэдэнбал “манай зарим сэхээтнүүд англи хэл шохоорхох боллоо. Юун түрүүн орос хэлээ төгс сайн сурах нь социализм байгуулж байгаа манай орны хувьд илүү ач холбогдолтой. Хөрөнгөт орны хэл сурч тэрийгээ юунд ашиглах гээд байгаа юм!” гэж анхааруулж байсан.

Польшийн утга зохиол орчуулагчдын их хуралд 70 орны 300 гаруй орчуулагч таван тивээс Краков хотноо цуглажээ.

“Ардтүмэн” гэхээр энэ үгийг бид хэрхэн ойлгодог вэ?