Монгол уншигчдад “Санниковын газар”, “Дэлхийн гүн рүү аялсан нь” зэрэг уран зөгнөлт зохиолоороо хэзээний танил болсон Зөвлөлтийн зохиолч, эрдэмтэн судлаач В.А.Обручевын зуу гаруй жилийн өмнө “Хиагтаас Гулз хүртэл аялсан” аяллын тэмдэглэлийг монгол хэлнээ орчуулан уншигчдын хүртээл болгоод тун удаагүй байна.

Дундад Иргэн Улсын баруун хойд хил хязгаарыг судалдаг түүхч Ма Хэтяний энэ тэмдэглэл анх 1932 онд хэвлэгдсэн бөгөөд тухайн үедээ Монгол ахуй соёлын эрдэнэсийн сан хэмээн ихэд үнэлэгджээ.

93 жилийн тэртээх энэ өдөр Г.Маркес мэндэлжээ.

Монгол-Хятадын найрамдлын нийгэмлэгээс зарласан "Хятад орны хөгжил цэцэглэлт миний нүдээр" нийтлэлийн уралдаанд дэд байр эзэлсэн бичвэр

Цонхны цаана шиврэх зөөлөн бороо өнгөрсөн алдарсан үеийг сануулна. Гундаж буй цэцэгсийг хараад ямархан бодол төрнө вэ? Ирээдүйгээс илүү ойрхон өнгөрсөн үе, өнөөдрөөс илүү халуун дулаан тэр л он жилүүд. Сэтгэл сэмэлж, гуниг баяр хоёрыг зэрэг төрүүлсэн дурсамж. Бороотой ирсэн дурсамж бороо татармагц арилна. Өгүүллэгийн баатар алдсан боломж бүхнээ хүлцэнгүй, тэвчингүй сэтгэлээр хулдаж, сэтгэлийн гүндээ хадгалжээ.

Тэгтэл Комти, Аруша руу эргэсэнгүй, шатахуун хүрнэ гэж тооцсон бололтой, харцаа доошлуулан газрын гадаргуугаас төдий л өндөрт биш анхны цас аятай хийсэн сарних хөвөн ягаан үүлсийг ажиглан харав. Өмнө зүгээс нүүж буй царцаа юмсанж тэр үүл. Төдхөн онгоц өндөр авч, зүүнийг барин нисэх шиг боллоо. Тэгээд гэнэтхэн харанхуй нөмрөв. Аадрын үүлэн дунд нисээд орчихсон нь тэр байжээ. Хүрхрээн дундуур нисэх шиг, хаашаа л харна аадар цутгана. Үүлэн дундаас гарахад Комти эргэж хараад инээмсэглэн урагшаа зангахад тэр зүгт тэнгэрийн уудмыг эзэгнэн ноёлсон асар өндөр, алтан наран доор цасан цагаанаар гялтганан гялалзаж харах орчныг бүрэн эзэлсэн Килиманжарогийн ам дөрвөлжин орой тодрон үзэгдлээ. Тэрүүхэн мөчид эцсийн зогсоол нь энд байгааг тэр ухамсарлан ойлгов.