Шийтгэчихээд өгсөн авсан­даа өлзий болтугай гэх биш дээ. Хүмүүс арга хэмжээ авахуулах дургүйгээс гадна бусдыг шийтгэх, торгох, хаш­раах эрх мэдэлтэн өгөөмөр тусмаа суудал дээрээ удаан тогтдог.

Сэмээрхэн нугас буудаж унагахаас эхлүүлээд байгаль орчинг тонож амьдардаг есөн шидийн арга бий. Халаасны, орон байрны, малын хулгайч гэдэг шиг.

Хаврын урин цаг иржээ. Сумын төвийн айлууд хаалгаа онгойлгон гэр дотор байгаа хүмүүсийн яриа гадаа тод сонсогдоно.

Битүүний барилдаа­ны сонинг долоон сарын наадам хүртэл бөх со­нирхогчид ярьдаг байв.

Байгаль эхийн уран бүтээл дотор гоё амьтан зөндөө бий. Эрвээхэй, тогосноос өгсүүлээд бугын эхнэр согоо ч дажгүй.

Малын сайн бэлчээр, ус хайж нүүгчдийн удам болох бид эдүгээ цалин, амьдра­лын мөр хөөж нутаг сэлгэсээр л явдаг. Суурин амьдралд аль эрт шилжсэн атлаа гэр орноо­р­оо нүүж суух явдал нь ма­найд хэвийн үзэгдэл. Тэрнээс гадна өрхийн гишүүд гэртээ бас тогтдоггүй. Хэрмэл цыгань аятай мөн ч их тэнэ­сэн байна. Одоо бараг яваа­гүй газар ч алга.