“ГЯЯ-ны нэгдүгээр орлогч сайд Дарамын Ёндон” гэхлээр миний үеийн сэхээтнүүд андахгүй. Учир нь тэр тушаалд 20 жил ажилласан, өмнө нь ГЯЯ-нд орлогч сайдаар гурван жил, түүний өмнө нам-засгийн удирдагч Ю.Цэдэнбалын туслахаар 10 жил ажилласан, тэтгэвэрт суухынхаа өмнө ардчиллын эхний жилүүдэд Японд Элчин сайдаар ажилласан гээд бахархах намтартай домогт сэхээтэн байсанд тэгж их танигдсаны цаад учир оршмой.

Хотоо харлуулсан, малаа зуданд алдсан дор хаяж 15 мянган малчин өрх нийслэлийг зүглэж, нийслэлийн түгжрэлийг нэмж, 15 мянган яндангаас хорт утаа уугиж, нийслэлийн агаарын бохирдлыг ихэсхэх тухай “ТВ9”-ийн сувгаар хөтлөгч хоёр залуу ам уралдан сэрэмжлүүлэн ярьж харагдана. Түгжрэлээр (мөн яндан) айлгачих шиг. “Малчдын 50 орчим хувь нь ядуучуудын эгнээ рүү орж байна” гээдтүгээмэл сошиал сайтын мэдээнд явж байх юм. Хэрэв үнэн бол маш том гамшиг айсуй! (Арай ч үгүй байлгүй?)Хорогдсон малын тоог нэрлэх аргагүй. Өссөөр байна. Нэгэнтээ хүйт даагаад бээрчихсэн (дотор нь хүйтэн орчихсон бол) бол ямар ч өвс тэжээл хивгээр тогтоох аргагүй хэмээн туршлагатай малчид ярина.

Гонгинох гэдгийг би доромжилж хэлээгүй, бүр цөхрөлийн үг гэж ойлгож, тэгж нэрлэлээ. Төрийн гурван өндөрлөгөө гонгинуулахаар юм их хийсэн дээ, бидний монголчууд. Ялангуяа гадаад худалдаан дээр. Нийслэлээ лангуугаар бив битүү дүүргэчихээд нэмж авчраад л. Зах зээл, лангуунд дарагдсан хот нь ачааллаа даахгүй.

АНУ-аас газар нутаг, засаг захиргааны бүрэн бүтэн байдлыг хадгалах үндсэн дээр их гүрнүүд ижил нөхцлөөр Хятадад нэвтрэх тухайд явуулсан «нээлттэй хаалга»-ны бодлого 1945 оны холбоотон гурван гүрний тэргүүн нарын Ялтын бага хурлын үеэр байгууласан нууц хэлэлцээрээр Гадаад Монголын (БНМАУ) status quo-гхүлээн зөвшөөрснөөр төгсгөл болсон юм.

Өөрийн буруугаас ядуурсан, архины балгаас амьдралаа үрсэн, залхуу, ажил үл хийгч, ажил гологч, алтан цагаа алдагч, энэ бүхэн чинь нөгөө “10 хувь” гэдгийг бүрдүүлэгч, тэдний өс хонзонгийн үндсэн шалтгаан нь ердөө тэр. Үндсэн шалтгаан нь өөрт нь байна.

Зүг чигээ олоход минь үнэхээр тусалсан нэгэн буянтан бол Мэдээлэл, радио, телевизийн улсын хорооны МОНЦАМЭ эрхэлсэн дэд дарга Дэжидийн Чимэддорж (дэд сайд) гуай байлаа. Тэрээр монголын түүхийн болоод дипломат албаны амьд түүх, амьд архив, надад мөн ч их зүйлийг ярьж би ч тэмдэглэж авдаг, намайг ямагт дэмждэг хүн байж билээ.