Сая хэвлэгдэж гарсан МОНГОЛ ТҮҮХ-ийн дөрөв дахь хэвлэлийн хэсгээс сонирхуулж байна. 1300 орчим хуудастай, 2000 орчим эшлэлтэй, зуу гаруй зураг чимэглэлтэй, хоёр боть бүтээл.

XIII зуунд монголчууд өнөөгийн Израилийн нутаг, Газын зурваст байлдаж явжээ. Ялагдашгүй гэсэн домог нэр сүртэй 50 жил явсан Монголын арми анх удаа энд ялагдал хүлээсэн юм. Хэдийгээр Айн Жалутын тулалдаанд хэн ялсан яландсан нь нийт дайны утгаараа стратегийн ач холбогдол шалихгүй байсан ч энэ байлдаан “ертөнцийг байлдан дагуулагч” монгол цэргийн нэр сүрд ихээхэн харшлалтай явдал болжээ.

Мад тавьсан нь 1998 онд Засгийн газраас банк санхүүгийн системд үндсэн өөрчлөлт оруулж реформ хийсэн. Гэвч үүнийг сөрөг хүчин улс төрийн хэрүүл болгож баахан шуугиан үүсгэж билээ. Асуудлыг тайлбарлах гэж зөндөө оролдсон боловч шуугианыг улам гааруулахаас өөр үр дүнд хүрээгүй.

Тэр үед хувьсгалын хамгийн шуугиантай, олны анхаарлыг татсан уриа нь “Манж нарыг үлдэн хөөе”, “Дундад гүрнийг сэргээе” гэсэн үгс байсан Нэг л үгээр Синьхайн хувьсгал нь “Дайчинго гүрнийг устгаж хань үндэстний Жунго гүрнийг сэргээн байгуулья” гэсэн бараг ганц зорилго чиглэл дор нэгдсэн байлаа. Бодит үнэн бол Манж Чин гүрнийг залгамжлана гээгүй, харин тэдний дарлалыг зогсоож төрийг нь унагаж, өөрсдийг нь хөөн явуулаад жинхэнэ хань үндэстний төр улсаа байгуулна гэж байсан. Манжийн төр үүсэнгүүтээ Юань гүрнийг залгамжлан гарч ирлээ гэж тунхаглаж байсан бол, Синхайн хувьсгалаар гарч ирсэн Хятадын бүгд найрамдахчууд өөрснийгөө Мин гүрнийг залгамжилж байна хэмээсэн. Хятад даяар манж нарыг ялгаварлан гадуурхах явдал маш түгээмэл болсноор олон манж хүн угсаа гарвалаа нуух, хятад нэр авах, угсаа нэгт манжуудаасаа харилцаа холбоогоо таслах, нуугдмал амьдралаар амьдарч эхэлсэн.

Оны өмнөхөн Монгол төрийн тулгын гал бадраах ёслол Төрийн ордонд боллоо. Төр түшигсэд маань сувенирийн хүүхэлдэй шиг өнгө алаглуулан ирж. Төрийн их галын өмнө ээлжлэн сунаж хэвтэн духаараа шалыг нь түк хийтэл мөргөх нь бахархмаар ч юм шиг.

Завханы Дөрвөлжин суманд хэн нэг нь канола тариалж эхэлжээ. Монголоор юу гэдэг юм бол, нэгэн сортын рапс гэх ургамал.