Энэ “Арав” бол судлаач-нийтлэлч миний үзэл бодол болохоос биш би бусдад тулгах гээгүй. Хүн хүнд өөр өөр үзэл бодол байдгийг хүндэтгээд хар толгойгоороо энд бичсэнээ хүлээхэд бэлэн байна.

Энэ бол 2001 оны 9 дүгээр сарын 11-ний террорист халдлагаас хойш АНУ-ын нутаг дэвсгэрт үйлдэгдсэн хамгийн ноцтой террорист акт хэмээжээ. Акт гэдгийг хөрвүүлсэнгүй. Үйлдэл гэвэл илүү ойлгогдоно.

Шийдэж чадахгүй үй түмэн асуудлын өмнө Монголын төр паг суулаа. Гаднаас нь харахад өндөр өндөр барилга байшин нэмэгдээд, шинэ шинэ хорооллууд босоод ярайгаад байдаг, “зовлонгийн далай” яг хэвээрээ.

“Түүхэн дэх бие хүний үүрэг”, “Нэг хүнийг тахин шүтэхүй”, “Түүхэн бие хүн” гэгч ойлголтууд нийгмийн шинжлэх ухаанд хүндтэй байрыг эзэлдэг. Ерөөсөө хүн төрөлхтөний түүх бол улс үндэстний, улс түмний гэхээсээ илүүтэй, тодорхой бодгаль түүхт бие хүмүүсийн өвөр хоорондын харилцааны түүх юм.

Японоороо 靖國神社​(эх орны энх тайвны сүм) гэж нэрлэдэг Ясүкүни 1869 онд цэргийнхний мэдэлд анх байгуулагджээ. Тэр үеийн генерал, адмиралууд энд мөргөл үйлддэг, 1874 онд анх Эзэн хаан энд морилж, тэгэхдээ бурханд биш, амь үрэгдсэн дайчдын сүнсэнд мөргөжээ.

Монгол маань нэг л өөдөлдөггүй, ямар дайрлага дайрчихсан юм бүү мэд? Эсвэл ямар тахил нь буруу өрөгдчихсөн юм бол бүү мэд? Санаатайгаар, хэний ч алдабалгагүйгээр өөрсдийгөө, улс үндсээ, үр хүүхдээ, хойч үеэ сөнөөх гээд ч байгаа юм шиг. Бараг сөнөөж байна даа!