Монголчуудын нүүдлийн соёл-иргэншил гэдгээс шалтгааныг хайж болно, хэрэв тэр өнцгөөс шүүмжилбэл жалга довын үзэл, сүргийн сэтгэлгээ, араншин гээд олон дэд шалтгаанууд гараад ирнэ.

Бусад үндэстэнд байдаг л байх, манайханд бол ямагт доозоо хэтрүүлж байдаг хар, хардлага, хардалт гэж лут юм байнаа. Үндэслэл, хуулийн дүгнэлт энэ тэргүйгээр л санасан бодсоноороо, сургаар, тэгсэн байхаас гарцаагүй гэсэн таамгаас хардаж эхэлнэ. Нэг хардчихлаараа больж өгнө гэж байхгүй, бух шиг зүтгэчихнэ.

Ноот бичиг явуулахыг хэн санаачлав? Богд хааны зарлигаар байгуулагдсан 5 яамны нэг болох Гадаад хэргийг бүгд эрхлэн шийтгэгч яам Монгол улс байгуулагдсан тухай гадаадын нөлөө бүхий зарим оронд зарлан мэдэгдэхээр 1912 оны 11 дүгээр сард шийдсэн ажээ. Ийм ноот бичиг явуулах саналыг анх даа лам Цэрэнчимэдийн тэргүүлсэн Дотоод хэргийг бүгд эрхлэн шийтгэх яамнаас гаргасан болохыг онцлон тэмдэглэсэн нь сонирхолтой.

1949 оны 8 дугаар сарын 19-нд Улаанбаатарт суугаа бүрэн эрхт төлөөлөгч Ю.К.Приходов Москва руу маш нууц захидал игээжээ. БХК(б)Н-ын дотоод бодлогын комиссын дарга В.Грегорянаас эл захидлын тухай тайлбарт мэдээлэл Сталинд бичээд хувийг Молотов, Берия зэрэг Улс төрийн товчооныхонд тараажээ.

Монголчууд ардчилсан хувьсгал хийж байхдаа ч, ялуулж байхдаа ч, анхны ардчилсан сонгуулиа хийж байхдаа ч, өлөн зэлмүүн ороо бусгаа цагийг туулж байхдаа ч ямагт л шударга ёсыг үгүйлсэн, хүлээсэн.