Арвантаван Засгийн газар солигдон ажиллахад энэ 30 жил солигдоод өнгөрчээ. Ганц л дүгнэлт байна. Энэ 30 жилд, 15 удаа Засгийн газар солигдон цөхрөлтгүй ажилласан байхад Монголын ард түмний аж амьдрал, аж төрөл уг нь прогрессоор урагшлан дэвшиж ямар нэгэн өндөрлөгт хүрчихсэн баймаарсан.

Бусад үндэстэнд байдаг л байх, манайханд бол ямагт доозоо хэтрүүлж байдаг хар, хардлага, хардалт гэж лут юм байнаа. Үндэслэл, хуулийн дүгнэлт энэ тэргүйгээр л санасан бодсоноороо, сургаар, тэгсэн байхаас гарцаагүй гэсэн таамгаас хардаж эхэлнэ. Нэг хардчихлаараа больж өгнө гэж байхгүй, бух шиг зүтгэчихнэ.

Манай улстай зуузай холбож яваа гэвэл 152 сая хүн амтай Пакистан 600 ам.доллар, 161 дүгээр байраар нэг түвшинд байна. Гэхдээ энэ айл үндэсний нийт орлогоороо 44 дүгээрт (90.7 тэрбум), худалдан авах авах чадвараараа 157 дугаарт гэхчлэн манайхаас түрүүлэх үзүүлэлттэй.

Бид буруутай, монголчууд бултаараа буруутай, явж явж Монголын ард түмэн буруутай, тийм учраас ард түмнээрээ мэхийн ёслоё, эмгэнэе гэсэн уриа ч явж байна.

Хэнд ч захирагдахгүй (эхний нэгдүгээр чин хүсэл нь!), бие тархиа огтоос зовоохгүй (хоёрдахь хүсэл нь!), хүний ланчиг дор дороо (гуравдахь хүсэл нь!) гэсэн монгол ухаан, монгол сэтгэхүй зах зээл, ардчилал эрх чөлөөтэйгээ холилдоод явж байгаа нь энэ биш үү? Эрх чөлөөгөө эдлээд 30 жил болсны эцэст харахад ийм л нийтлэг дүр зураг бууж байна. Эх орондоо ямар ч бүтээл байхгүй хувиа хичээсэн бэртэгчингүүд.

Ийм нэг хар хүчний эрэлд монголчууд явж байна. Өнгөрсөн түүхээ эргэж санахул би тэгж дүгнэж байна.