МАХН-ын удирдлага 1988 онд ардчиллыг дээрээс нь эхлүүлсэн билээ. Улс төрийн сэтгэхүй, ардчиллын талаарх ойлголт төсөөлөл нь хуучин үзэл сурталд баригдсан хэвээрээ байсан болохоор тэр алхмыг тэд хянуур болгоомжтой хийсэн юм. ЗХУ тэднийг гаднын үзэл бодлоос ямагт хол байлгаж ирсэн болохоор өөр яалтай ч билээ?!

Монгол Улс өөрийн нийгмийн шинжлэх ухааны судалгааны зогсонги байдлаас гарч, ардчилсан хөгжлийн замаар замнахад хуримтлуулсан туршлагыг бусад улс оронд хүртээл болгохын тулд шинжлэх ухааны үүднээс үнэлж дүгнэж үзэх цаг болсон байна.

“Хаанаас ирсэн бэ?” гэдэг асуултыг би өөртөө тавьсан маань яван явсаар Пауль Рачневский гэдэг багшийнхаа тухай бодоход хүрсэн юм.

1911 оны Монголын үндэсний эрх чөлөөний хувьсгалын талаарх судалгаа нь үндсэндээ тэр цаг үеийн гол гол үйл явдлын талаарх мэдээллийг эх сурвалжуудаас авч ашиглах, түүхэн үйл явцыг сэргээн авч үзэхэд чиглэж буй. Тийм болохоор тэдгээр судалгаа нь монголчуудын өөрсдийнх нь дунд өрнөсөн үйл явдлуудад л чиглэж буй агаад бүс нутаг, түүнээс хальж гарсан түүхэн үйл явц болон олон улсын эрх зүйн асуудлуудыг бүрэн орхигдуулж байна.

Улс төрийн бүтэц болон инститүцүүдээр нь авч үзэх юм бол Монгол Улсад үндсэн хуульт парламентын ардчилал төлөвшсөн болох нь 1990-2018 оны улс төрийн үйл явцаас тодорхой харагдсан. Перестройкагийн он жилүүдэд дээрээсээ ардчилагдах үе шатыг туулан өнгөрүүлснийхээ дараа МАХН 1990-ээд оны эхээр улс төрийн шилжилтийг нягт нямбай, үнэхээр улс төрийн мэдрэмжтэй удирдан жолоодсон юм. Улс төрийн тоглолтыг өнгөн дээрээ улс төрийн хоёр том нам тодорхойлж байсан ч анхнаасаа МАХН (хожмын МАН) ямагт анхдагч нь байсан агаад арай өөрөөр ойлгогддог байсан байж мэдэх ч энэ байдал нийт хугацааны туршид огтхон ч өөрчлөгдөөгүй.