Монголчуудын үндэсний их баяр наадам ойртсоор байна. Нийтлэлч миний бие хэдэн жилийн өмнө “Наадмын хуушуур” гарчигтай нийтлэл бичиж “Баабар.мн”-д тавьсныг хэдэн арван мянган хүн уншжээ. Цагаан сарыг буузгүйгээр тэмдэглэдэггүйн адил баяр наадмыг хуушуургүйгээр төсөөлөхийн ч арга байхгүй.

Улсын төв номын сангийн барилгын нүүрэн талд нэгэн эрхэм хүний хөшөө бий. Энэхүү хөшөөг Монголдоо төдийгүй дэлхийд нэрд гарсан эрдэмтэн, зохиолч, сэтгүүлч, орчуулагч, угсаатны зүйч, соён гэгээрүүлэгч, билгүүн номч Бямбын Ринчен агсны дурсгалыг мөнхжүүлэх зорилгоор түүний мэндэлсний 100 жилийн ойг тохиолдуулан 2005 онд босгожээ.

Өмнөх нийгмийн тогтолцооны үед “Их барилга-бүх нийтийн үйлс”, Мал аж ахуй-бүх нийтийн үйлс”, “Хүүхдийн хүмүүжил-бүх нийтийн үйлс” гэхчилэн нийтийн үйлс болоогүй зүйл байхгүй шахам байлаа. Харин өнөөдөр зах зээлийн жамаар дээрх уриатай уриагүй барилга байшин, орд харш сүндэрлэн босож, малын тоо, толгой өсөж ашиг шим нь арвижсаар байна.

Урин дулааны улирал ирж хүмүүс мах, өөх тостой хоолны хэрэглээгээ аль болох багасган өдөр тутмын хоолондоо сүү, цагаан идээ, шинэхэн ногоо, жимс, тэдгээрийн шүүсийг түлхүү хэрэглэж занших нь таны эрүүл мэндэд тустай.

Ээж, цай гэдэг хоёр үг салшгүй холбоотой. Ээжийнхээ чанасан аагтай сайхан цайг амталж өсөөгүй хэн ч байхгүй. Иймээс ч Монгол улсын гавьяат жүжигчин С. Жаврлангийн дуулдаг “Ээжийн чанасан цай”, гавьяат Н. Чулуунхүүгийн “Ээжийн бор аяга” гэхчилэн ардын болон зохиолын олон дуунд монгол хүний гайхамшигт ундаа болох цай, бас айл гэрийн галын бурхан болсон ээжийн тухай гардаг.

Монголчуудын уламжлалт эмнэлэгт жилийг өвлийн эх, өвлийн адаг, хавар, тэнцэл, зун, намар гэж 6 цагт хуваадаг. Эдгээр цагийн хувирлыг дагаж биеийн хий, шар, бадган хурах, хөдлөх, амирлах зэргээр өөрчлөгддөг. Иймд хоол ундаа улирлын онцлогт зөв тохируулан хэрэглэх нь чухал.