Мөн үйлдвэрлэгчдийн ярилцлагаас дүгнэхэд (i) татвар, НДШ, гаалийн татвар дарамт болохоос гадна үйлдвэрлэл явуулж байгаа хүн бүр шударгаар төлдөг татварын систем байхгүй байгаа нь албан ёсоор үйл ажиллагаагаа эрхэлж буй бизнесүүдэд шударга бус өрсөлдөөний нөхцөлийг үүсгэж байна; (ii) төрөөс явуулж буй үйлдвэрлэлийг дэмжих бодлого хөтөлбөрүүд урт хугацаанд тогтвортой хэрэгждэггүй, хэрэгжүүлэх явц нь доголдолтой, хүнд суртал ихтэй байдаг нь үйлдвэрлэгчдэд дэмжлэг болохоосоо илүүтэй чирэгдэл учруулж байна гэжээ.

Улаанбаатар хотын иргэдийн хувьд алдчихсан олон юмны нэг нь энэ.

Улс орны хөгжлийн суурь бол цахилгаан эрчим хүч. Лениний алдарт үгийг “Ардчилсан төр дээр улс орны бүрэн цахилгаанжуулалтыг нэмбэл хөрөнгөтөн улс болно” гэж зассан ч буруудахгүй.

Монголын нийгэм хоёр хуваагдаад байна. Мэдээлэл харилцааны технологи ашиглан цахим ертөнцөд нэвтрэн орж, хэрэгцээт мэдээллээ олж ашиглаж чадаж буй эсэхээр ялгарч байгааг цахим хуваалт (digital divde) гэж нэрлэдэг.

Асуудлын гол нь яагаад эмийн сангууд чинь хуурамч эм зараад байгаа, эрхэм Та эрүүл мэндийн эрх мэдэл бүхий сайдын хувьд энэ гэмт хэргийг таслан зогсоохын төлөө юу хийж байгааг л Монголын иргэд асууж байна.

Монголын цахим боломжуудтай зэрэгцэн тодорхой сорилтууд тулгарч байна. Дэлхийн 17 дахь том газар нутагтай, хамгийн сийрэг суурьшилтай улсын хувьд нутаг дэвсгэрийн ердөө 23 хувь нь шилэн кабелийн холболттой байхад хэрхэн цахимжуулах бодлого нь чухал юм. Хөдөө тал нутагт хотын дэд бүтцийн загварыг хуулбарлах боломжгүй учир Монголын өвөрмөц газарзүйд тохирсон инновацийн шийдлүүдийг хүлээн авах хэрэгтэй юм. Одоогийн 52,480 километр шилэн кабель нь тийм шийдлийн суурь болж байгаа ч жинхэнэ арга нь газарзүйг ямар ч хамаагүй болгох технологи, буюу хиймэл дагуулын холболт, гар утсанд төвлөрсөн харилцаа холбооны архитектур илүү тохирох юм.