Монголын нийгэм тогтворгүй, ажилгүйдэл, ядуурал, авилгал нь хэрээсээ хэтэрсэн. Тэгвэл тэр ядуурлын гол гэмтэн нь хэн бэ? Энэ асуултад монголчууд олон жилийн турш хариулт хайж байна. Явж явж зах зээлийн эдийн засаг, түүнийг залж ирсэн ардчилал буруутан нь гэж нэг хэсэг явснаа авилгачин төр гэж буруушаах юмтай болжээ.

Миний эгэл бус түүхийн нэгээхэн хэсэг өмнөх тэр нийгмийн маань нуралттай цаг хугацааны хувьд салшгүй холбоотой. Тэгж нурсанд нь харамсаад явдаггүй учраас л доорхи түүхийг илэн далангүй, айж эмээлгүй, бүр бахархалтайя бичиж байна. Тэгэхдээ нөгөө ”Гашуун үнэн” гэдэг тодотголоо дахиад л бичсэндээ наах гэж байна.

2007 онд монголчууд, мөн оросууд нэгэн гамшигт үйл явдлын 70 жилийн ойг тэмдэглэсэн билээ. ОХУ-д энэ ойгоо 2007 оны 8 дугаар сараас тэмдэглэсэн, харин манайд “9 дүгээр сарын 10” гэж тэмдэглэсэн.

1991, 1992 оны түүхэн үйл явдлууд руу эргэж нэг аялъя.

Та бидний хэний маань ч амьдрал нийгмээсээ эх сурвалжтай, нийгмээсээ нөхцөлдөнө. Та бид тэр нийгмийнхээ тусгал нь юм.

Ю.Цэдэнбалынхны “долоон булчирхай”-г (минийхээр бол хүний хорвоо дээрхи яг үнэн түүх нь-Зох) тоочсон “Цэдэнбал, Филатова хоёр: Хайр дурлал, эрх мэдэл, эмгэнэл” нэртэй ном монгол, орос хэлээр, хоёр ч удаа хэвлэгдэн тун их эрэлттэй байгаа.