Олон нийтийн байгууллага буюу Төрийн бус байгууллагыг ардчилсан нийгмийн хамгийн тулгуур нэгжийн нэг мөн гэж үздэг. Чухамдаа Төрийн бус байгууллагаар дамжин иргэдийн санаачлага оролцоо төрийн бодлогод нөлөөлдөг, үүгээрээ иргэдийн зүгээс төрийн бодлогод оролцох хянах, бололцоо гардаг. Ардчилсан нийгмийн оршин тогтнох амин сүнс нь чөлөөт хэвлэлийн зэрэгцээ олон нийтийн байгууллага юм.

Оросын төмөр замын босс Якунин гэгч Монголын Ерөнхий сайдад дугтуйлсан захидал явуулжээ. Захидал хаягласан эзэндээ хүрэхээс хэд хоногийн өмнө Монголын нэгэн өдөр тутмын сонинд орчуулагдан хэвлэгдсэн байна. Хаяглагдсан эзэн уурлан тусгаар улсын Засгийн газрын Ерөнхий сайдад хаяглагдсан захидлыг замаас нь задалж хэмээн үүнийг шалгахыг Тагнуулын газартаа даалгажээ.

1928 онд Монголоос гадаадын хөрөнгө оруулагчид хөөгдөн гарснаас хойш анхны өрнийн хөрөнгө оруулагч “Тэмүүжин мэнч” Англиас 1992 онд орж ирлээ. Энэ бол жижиг дунд оврын оёдлын үйлдвэр. Дэлхийн худалдааны байгууллагад элссэний шан болгож оёдол сүлжмэлийн бүтээгдэхүүний квот авсныг ашиглаж Монголд үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүнийг Америкт экспортлох зорилготой. Үйлдвэр ашиглалтад ороод хэдхэн сарын дараа тэнд бослого гарлаа.

Зарим элемент цацраг ялгаруулдгийг ХХ зууны эхээр нээжээ. Харин энэ цацраг ямархуу хортой болохыг мэддэггүй байв.

Шинэ Монголын тогтолцооны уран барилгач, загалмайлсан эцэг Чимид багш минь өөд болжээ. Өнөөгийн бидний амьдарч байгаа нийгэм улс төрийн тогтолцоог энэ хүн 1990 онд хар зургийг нь гаргаж өөрөө урлан босгосон юм. Урьд нь нэг л их жаргаж үхэж байсан аятай байгаа тогтолцоогоо харааж бөөлөн хөлс нь гарч бие нь тавирдаг хүн мундахгүй бий л дээ.