Энэ бүх баримтаас дүгнэхэд: лам хар монгол дээл өмссөн большевик орос цэргүүд нь “10 мянган” гамин цэргийг “400” цэрэгтэй Монголын ардын журамт цэрэг довтлон устгахад хүчин хавсрах гэж ирсэн биш, харин хоёр талын “тулалдаан” жинхэнэ байлдаан болохоос сэргийлэх зорилготой байжээ. Гамин цэргийн ихэнх нь тулалдаан болохоос өмнө большевикуудын хамгаалалтын дор хил даван Троицкосавскад хэдийнээ очсон ба, тулалдаан болж эхлэх үед үлдсэн цөөнхийг нь мөн хамгаалалттайгаар хил гаргасан аж. Хиагтыг чөлөөлөх тулалдаанд хоёр талаас алагдсан шархтсан хүний тухай мэдээ огт байдаггүй.

Үндсэн хуулийн зангилаа асуудал бол эрх мэдлийн хуваарилалт юм. Тухайн асуудлаар шийдвэрийг хэн хэзээ хэрхэн гаргах ба тэр нь хэрхэн хэнээр ямар үндэслэлээр цуцлагдахыг маш нарийн зааж өгөх ёстой.

Гадаа хөрш нь тааралдав: -Чи мөн хөгөө хутгав аа? Араг ястай янаглаж байгаад хүзүүндээ цус сорогчийн соёо шигтгэдгүүлдэг... ха ха ха... ёо ёо ёо... Зүүд замбараагаа алдлаа, энэ өдөр хүн болгон түүнийг танихаар барахгүй шоололдон, “өнөөх чинь...” хэмээн биендээ заан инээлдэнэ.

Өмнөд хөршид ковидын дараагийн давалгаа эхэлсэн учир хилийн хориг мөддөө тавигдахгүй бололтой. Хойд хөрш дайны байдалд орж, дэлхий дахины эдийн засгийн хоригт орлоо. Дунд нь хавчуулагдсан Монгол орон давхар хоригт орлоо гэсэн үг. Бид Оросоос стратекийн бүрэн хамааралтай. Энэ бол шатахуун, эрчим хүч, ложистик юм. Өмнөд хөршөөс экспортын бүрэн хамааралтай. Гадагшаа зах зээлд гаргаж валют олж чадах ганц бүтээгдэхүүн болох уул уурхайн түүхий эд зөвхөн Хятад руу гардаг. Чухам ийм учраас л тулгарсан хүнд нөхцөлд улс орны эдийн засгийн бүтцэд яаралтай өөрчлөлт хийх шаардлагатай байгаа юм.

2004 оны эхээр тэрээр “Сонгуульд Ардчилсан нам намын даргагүй ороод ялалт байгуулахыг нь харъя” хэмээн орон даяар заналтайгаар зараллаа. Дөнгөж дараахан нь Зоригийг алсан этгээдийг Монголын эрэлхэг хөвүүд Францаас баривчлан авчирав. Эндээс маш тодорхой болсон зүйл гэвэл Ардчилсан намын дарга Энхсайхан захиалан байж Зоригийг алуулсан ба гүйцэтгэгч нь Франц руу оргоод алга болсон Энхбат аж. Хууль зүй Дотоод хэргийн сайд баривчилгааг зохион байгуулж удирдаад энэ гавъяагаа мөнхлөхийн тулд ард түмэндээ “улсын нууцыг” задлаж буй хэрэг гэж хэн ч дүгнэхүйц. Ер нь Зоригийг хөнөөсөн явдлын захиагч, гүйцэтгэгчийг комоор нь илрүүлчихээд, ажиллагаа дуусаагүй байхад тун тэсгэл алдан ард түмэндээ тайлагнаж буй аж.

Стивэн Хокин хэмээх өнөө үеийн хамгийн алдартай эрдэмтнийг дэлхий даяараа мэднэ. Ярьж хөдөлж чаддаггүй, тэргэнцэр дээрээ хадаатай энэ тахир датуу эрдэмтний шинжлэх ухаанд олсон аугаа амжилтыг нь гэхээсээ ийм зэрэмдэг хүн яахаараа шинжлэх ухааны хүрээнд аугаад тооцогддог билээ гэдэг нь илүү сонирхол татдаг.