Энэ өгүүллийг бараг хорин жилийн өмнө бичжээ. Тэр үед нэг удаа сонинд хэвлэгдээд дахиж хаана ч гараагүй. Ардчилсан нам одоо ч нам нэртэйгээ оршсоор байгаа. Гэхдээ үзэл санаа, үнэт зүйл, итгэл үнэмшил идэрмэг зориг, зорилго золбоо нь хэдийнээ сэхээнд шилжсэн... Одоо л мартчихаагүй бол нэгэн цагт шинэчлэл өөрчлөлтийн түүчээ болж явсан Ардчилсан нам өөр дотроо эрүүл саруул үндсэн өөрчлөлт хийж чадвал хэвтрийн сэхээнээсээ гарах төдийгүй бусаддаа туршлага болж улс орноо өөд нь татаж болохсон. Хичнээн үнэтэй сайхан байшин барьсан ч хундаам нь муу бол нэг л өдөр нурна. Цамцны эгнээ товчны эхнийхийг зөрүүлж буруу товчилоход бусад нь бүгд буруу товчлогдоно.

Нинжийг хэдэн сараар баривчлан хорих шүүхийн шийдвэр гарчээ.

1955 онд АНУ, СССР хоёр нийт 18 улсыг харилцан зөвшөөрөөд НҮБ-д элсүүлэхээр үгсжээ. Зөвлөлтийн дагуулж орж буй улс нь Албани, Болгар, Румын, Унгар тэгээд Монгол байв. Гэтэл нэрсийн жагсаалтыг хараад Аюулгүйн зөвлөлийн байнгын хорооны гишүүн Тайванийн төлөөлөгч Зэнь Янфу (Zheng Yang-fu) боож үхэх дөхөв. Тэрээр индэр дээрээс эхлээд “бөөнөөр арилжаалах” наймааг эсэргүүцэн баахан ярьж байснаа Монголын асуудал руу орон “Гадаад Монгол бол Хятадын салшгүй хэсэг мөн”, “Зөвлөлтөд булаагдсан Хятадын нутаг”, “Хятад, Солонгос хоёрыг түрэмгийлж байхын тулд зөвлөлтүүдийн хуурамчаар тусгаарласан улс”[ii] гэх зэргээр хараав. Тэрээр Монголыг Солонгосын дайнд цэрэг илгээсэн хэмээн гүтгэлээ. Хятад вето тавих эрхтэй байсан тул бусад 16 орон 1955 оны арванхоёрдугаар сарын 14-нд элсэж Монгол хаалганы гадна үлдлээ. Зөвлөлтийн эсэргүүцлээр Япон мөн НҮБ-аас гадуурхагдлаа. Хоорондоо байлдсан гэгдэх Монгол ба Япон олон улсын тавцан дээр аль алин нь нэгэн зэрэг гадуурхагдсан тохиолдол болжээ.

Тэр үед хувьсгалын хамгийн шуугиантай, олны анхаарлыг татсан уриа нь “Манж нарыг үлдэн хөөе”, “Дундад гүрнийг сэргээе” гэсэн үгс байсан Нэг л үгээр Синьхайн хувьсгал нь “Дайчинго гүрнийг устгаж хань үндэстний Жунго гүрнийг сэргээн байгуулья” гэсэн бараг ганц зорилго чиглэл дор нэгдсэн байлаа. Бодит үнэн бол Манж Чин гүрнийг залгамжлана гээгүй, харин тэдний дарлалыг зогсоож төрийг нь унагаж, өөрсдийг нь хөөн явуулаад жинхэнэ хань үндэстний төр улсаа байгуулна гэж байсан. Манжийн төр үүсэнгүүтээ Юань гүрнийг залгамжлан гарч ирлээ гэж тунхаглаж байсан бол, Синхайн хувьсгалаар гарч ирсэн Хятадын бүгд найрамдахчууд өөрснийгөө Мин гүрнийг залгамжилж байна хэмээсэн. Хятад даяар манж нарыг ялгаварлан гадуурхах явдал маш түгээмэл болсноор олон манж хүн угсаа гарвалаа нуух, хятад нэр авах, угсаа нэгт манжуудаасаа харилцаа холбоогоо таслах, нуугдмал амьдралаар амьдарч эхэлсэн.

Зурагтаар мэдээ явж байна. Бодвол шашны бололтой Солонгосын эмч нар иргэдийг үнэгүй эмчилж, эм тариаг нь үнэгүй тарааж байгаад манай алдарт Мэргэжлийн хяналтынханд баригдчихжээ

Номын ертөнцөд сүүлийн үед хоёр зохиогч цойлон гарч ирлээ.