Мөхөс хүний мунхаглахаар бол бичгийн хүмүүс ойр дотны хүндээ шүүмж, утга зохиолын задлан шинжлэл бичих нь маш зохисгүй хэрэг юм. Нөхөр журмын сэтгэл зохиол бүтээлийн утга, хэлбэрийн нууцыг тайлах сэдэл, сэрэмжийг дарлахаас гадна ерөөс ёс зүйн хувьд ч зохисгүй үйл санагдана. Учир иймд би эрхэм нөхрийн шинэхэн хүүрнэлийн түүвэрт утга зохиолын шүүмж бичих боломжгүй болов. Харин энэхүү ил захидлыг бичиж анхны хүүрнэл зохиолын номоос нь мэдэрсэн сэрэл мэдрэмж, бодлоо хуваалцъя гэж шийдэв.

Зохиолч, судлаач, сурган хүмүүжүүлэгч Пүрэвхүүгийн Батхуяг багшийнхаа гэгээн дурсгалд...

Монголын Зохиолчдын эвлэл (МЗЭ) 2001 оноос эхлэн уран зохиолын оны шилдэг бүээлийг төрөл зүйл тус бүр дээр шалгаруулан шагнах болсон билээ. МЗЭ нь уран зохиолын төрөл зүйл бүрээр дагнан туурвидаг зохиолчдоос бүрдэх үндэсний төвүүд, үндэсний төвүүдээс сонгогдсон удирдах зөвлөлийн хүрээнд үйл ажиллагаа явуулдаг билээ. Энэ жил 20 жилийнхээ нүүрийг үзэж буй Алтан-Өд шагналын эзэд уламжлал ёсоор тодорчээ.

Үндэсний хүүхдийн зохиолын чанар, цар агуулга сул хэвээр байна. Монгол хүүдийн зохиолчил цаг үеэ мэдрэхийг хичээж, ажиллаж байгаа ч шин эгарч буй хүүхдийн н омуудын найруулга, уран сайхны үнэ цэнэ муу хэвээр байгаа нь харамсалтай. Харин энэ талбарт гадаадын чанартай хүүхдийн зохиолыг орчуулан нийлүүлэх ажилд бүх хэвлэлийн газрууд анхаарал хандуулах болжээ. Үүний үр дүнд монголд орчуулгын хүүхдийн номны сонголт маш арвин болжээ.

2020 онд сэтгэлзүй, хувь хүний хөгжлийн номууд уран зохиолын бус номын орчуулгад давамгайлж байсан нь 2021 онд ч мөн хэвээр үргэлжиллээ. Мөн эдийн засаг, улс төр, сэтгэлзүй, хувь хүний хөгжлийн чиглэлээр төрөлжин үйл ажиллагаа явуулдаг бичил хэвлэлийн газрууд олноор бий болж байна. Монсудар хэвлэлийн газраас гаргаж буй “Нийгмийн ухаан” цувралыг энэ төрөлд онцолж байна. ​

Сүүлийн таван жилийн турш ихээхэн эрчтэй байсан уран зохиолын орчуулгын давалгаа энэ жил саарлаа. Томоохон номын дэлгүүрүүдийн орлого эрчтэй буурсан тайлан гарах магадлалтай байгааг эх сурвалжууд нуусангүй. Энэ нь ч шинэ тутам, дуу дуугаа авалцан байгуулагдаж буй хэвлэлийн газруудад нөлөөлсөн нь дамжиггүй. Түүнчлэн хавар намартаа болдог томоохон номын яармаг худалдаа номын зах зээлийн хэвийн эргэлтэнд сөргөөр нөлөөлж эхэллээ гэж үзэх нэг нь ч байна.