Ковид 19 вирусын тархалтаас урьдчилан сэргийлэх бүх нийтийн бэлэн байдлыг зарлан, хөл хорионы дэглэмд шилжсэн байгаа энэ цаг үед буюу өчигдөр Унэр бүхий компанийн автомашин хууль зөрчсөн хориотой эд зүйлсийг нүүрсэнд далдлан улсын хилээр нэвтрэхээр завджээ. Тодруулбал, Өмнөговь аймгийн Гашуунсухайтын боомтоор нүүрс тээвэрлэн гарах чиглэлд зорчин явсан жолооч нар нүүрсээр өнгөлөн далдлалт хийж40 шуудай, 600 кг эрвэгэр жирвэгэрүү ургамлын үндэс, 40 шуудай 1275,5 кг малын хатаасан өлөн, 30 уут 919 кг байгалийн мана чулууг нууж улсын хилээр нэвтрүүлэхийг завдаж байсныг гаалийн ажилтнууд илрүүлсэн байна.

Тэд ”Гранд мотор” ХХК, “Баянговь транс” ХХК-ийн жолооч нар байсан аж. Дээрх хоёр компани нь УИХ-ын гишүүн А.Адъяасүрэнгийн эзэмшлийнх гэж эх сурвалж хэлсэн боловч эрхэм гишүүн өөрөө минийх биш бөгөөд энэ чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж байсан зарим компаниа хүү, дүү нарынхаа нэр дээр шилжүүлсэн. Тэдний дотор энэ хоёр компанийн нэр байхгүй гэж мэдэгдсэн юм.  

Харин "Баянговь транс" ХХК-ийн хувьд нүүрс худалдах худалдан авах гэрээ байгуулсан худалдан авагчийн нүүрсийг тээвэрлэхээр Тээвэрлэлтийн хариуцлагын гэрээ байгуулан улс хоорондын ачаа тээвэрлэх зөвшөөрлийг одоогийн байдлаар 143 тээврийн хэрэгсэлд авсан байдаг. Энэ компани хэнийх болохыг тухайн зөвшөөрлийг олгодог байгууллагынхан хэлээд өгнө.  Сэтгүүлчдийн  бичиж нийтэлж байсан олон хэрэг прокурорын байгууллага дээр очоод замхардгийн цаана хэн байдгийг олон нийт мэдэх болсон. 

Нэг жишээ дурьдахад УИХ-ын гишүүн А.Адъяасүрэнгийн хамаарал бүхий этгээд төрийн албан хаагчид бусдаар дамжуулан 2020-ны гуравдугаар сарын 31-ний өдөр Peace tower-ийн 804 тоотод 100 000 ам.доллар өгсөн гэх хэрэгт яллагдагчаар татагдсан хэрэг прокурорын байгууллагад шалгагдаж байна. Нийслэлийн  прокурорын газрын орлогч Ц.Насанбат энэ оны аравдугаар сард мэдээлэл хийх үеэрээ үүнийг баталж "Уг хэрэг мөрдөн байцаалтын шатанд явж байгаа" гэсэн юм. Уг мэдэгдлээс хойш хоёр хоногийн дараа УИХ-ын гишүүн А.Адъяасүрэн "Миний хувьд өмнө нь хувийн хэвшилд ажиллаж байсан. Төрийн байгууллагын хүмүүсийн эрх мэдлийн төлөөх тэмцэл, ашиг сонирхол үргэлжилж байгаа юм.. Сонгууль дуусаан юм чинь үнэн мөн нь тогтоогдох байлгүй. Хуулийн байгууллагаас намайг дуудаж шалгаагүй" гэж тайлбарласан.

Тэгэхээр энэ удаад ч гэсэн А.Адъяасүрэн гишүүний тайлбарлаж байгаагаар ХОМ дээрээ БНХАУ-ын хөрөнгө оруулалттай гурван компаниудаа л хамаарал бүхий гэж үзнэ гэж буй бололтой. Тэдгээр нь мөн л хүнд даацын автомашинаар ачаа тээвэрлэх үйл ажиллагаа явуулдаг бөгөөд хамаарал бүхий этгээд болон хамаатных нь нэр дээр шилжсэн байдаг аж. 

Ковид 19 вирусын тархалтаас урьдчилан сэргийлэх бүх нийтийн бэлэн байдлыг зарлан, хөл хорионы дэглэмд шилжсэн байгаа энэ цаг үед хилийн болон гүний гаалийн байгууллагад ажиллаж буй алба хаагчид ажил үүргээ хариуцлагатай биелүүлэн ажиллаж уг хэргийг илрүүлээгүй бол энэ талаар хэзээ мэдэх байсан бол?

Дашрамд онцлоход зөвхөн Ковид19 вирусын цар тахлын үед гэлтгүй улсын хилээр нэвтрүүлэхийг хориглосон мал амьтны эд эрхтэн, байгалийн үнэт чулуу, ховор ургамлын гаралтай эд зүйлийг хууль бусаар нэвтрүүлэхийг завдсан олон гэмт үйлдлийг илрүүлсээр байгаа хилийн болон гүний гаалийн байгууллагын ажилтан албан хаагчид сонор сэрэмжтэй сайн ажиллаж буй. Энэ удаад ч уг хэргийг илрүүлээд харьяаллын дагуу цагдаагийн байгууллагад шилжүүлсэн аж. Зарим эх сурвалжийн мэдээлснээр тус аймгийн цагдаагийн байгууллагын нэр бүхий алба хаагчид хураагдсан эд зүйлсийг хэргийн баримт гэх нэрийдлээр авч явахыг завдсан бөгөөд энэ тохиолдолд хэргийг, ялангуяа улстөрчтэй холбоотой хэрэг замхардаг гэдгийг гаалийн ажилтнууд ярьдаг билээ.

Ямартай ч УИХ-ын сонгуульд нэр дэвшихдээ л нүүрс тээвэрлэлтийн “C”зөвшөөрөлтэй холбоотой авлигын хэрэг, улс хоорондын тээвэрлэлтийн чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг хятадын хөрөнгө оруулалттай компаниудад хувь эзэмшдэг асуудлаар “чих халууцуулсаар” сонгогдсон УИХ-ын эрхэм гишүүн энэ удаад дээрх компаниудыг өөртөө огт хамааралгүй гэж үзэж байна. Харин бүх нийтийн бэлэн байдал зарлаж гэрээсээ ч гарч болохгүй байгаа онцгой үед хориотой эд зүйлсийг хууль бус хил давуулахаар завдаж, гаалийнханд баригдсан эл хэргийн "цаад эзэд"-ийг цагдаагийн байгууллага олж тогтоон олон нийтэд мэдээлэх шаардлагатай.